นักการเมืองรุ่นเก่า และนักวิชาการ ทำไมถึงยังชื่นชอบรัฐธรรมนูญปี 40

ที่มาของการเกิดรัฐธรรมนูญปี 40 หรือที่ใครๆ ก็เรียกว่า รัฐธรรมนูญฉบับประชาชนนั้น เนื่องมาจากเป็นรัฐธรรมนูญที่มีส่วนร่วมจากประชาชนมากที่สุด บรรยากาศของสังคมไทยก่อนหน้ามีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญ 2540 นับว่าประชาชนมีความตื่นตัวเกี่ยวกับบ้านเมืองอย่างมาก ไม่เพียงแต่ในกรุงเทพฯ แต่ยังกระจายไปยังทั่วทุกภูมิภาคของประเทศไทยทำให้เกิดบรรยากาศชู “ธงเขียว” รณรงค์ให้รัฐสภารับร่างรัฐธรรมนูญ 2540 ข้อมูลจากรายงานการรับฟังความคิดเห็นของคณะกรรมาธิการวิสามัญรับฟังความคิดเห็นและประชาพิจารณ์ประจำจังหวัดของ ส.ส.ร. พบว่าประชาชนเข้ามามีส่วนร่วมมากกว่า 800,000 คน ยังไม่รวมการมีส่วนร่วมที่ภาคประชาชน องค์กรธุรกิจ และพรรคการเมืองจัดขึ้นกันเอง ซึ่งนี่คือสาเหตุสำคัญที่รัฐธรรมนูญ 2540 ที่เกิดขึ้นในรัฐบาลของนายบรรหาร ศิลปอาชา เป็นที่ยอมรับของประชาชนโดยทั่วไป จนถึงปัจจุบันนี้ หลายๆข้อดีของรัฐธรรมนูญฉบับหลักที่เราพอจะทราบกันอยู่แล้ว มีดังนี้เช่น 

1.รัฐธรรมนูญมาจากการมีส่วนร่วมของประชาชน

2. สสร. จากการเลือกตั้ง

3.หลักอ้างอิงสิทธิเสรีภาพประชาชน

4.วุฒิสภามาจากการเลือกตั้ง

5. ทำให้รัฐบาลมีเสถียรภาพ
6. นายกฯ มาจากการเลือกตั้ง

โดยเฉพาะข้อสุดท้าย นายกฯ มาจากการเลือกตั้ง เป็นสิ่งที่ ประชาชน ทุกคนรวมถึงนักการเมืองและพรรคการเมืองหลายๆ คนต่างพูดถึงและต้องการในนำกลับมาใช้มากที่สุด  เช่นนายทักษิณ ชินวัตร อดีตนายกรัฐมนตรี ได้เคยกล่าวไว้ว่า รัฐธรรมนูญฉบับปี 2540 นั้น เกิดขึ้นเพราะไทยบริหารแบบมีพรรคเล็กพรรคน้อยเยอะ และไปกดดันผู้นำ ต่อรอง ทำให้รัฐบาลอยู่สั้น เป็นปัญหาในอดีต นพ.ประเวศ วะสี จึงเสนอทางออกว่าต้องสร้างรัฐธรรมนูญที่คำนึงศักดิ์ศรีคนไทย และให้อำนาจผู้นำ สรุปออกมาเป็นร่างของประชาชนว่าคิดอย่างไร ทั้งเรื่องสวัสดิภาพ ศักดิ์ศรี “ในเรื่องเลือกตั้งก็มีระบบเขต 400 เขต ปาร์ตี้ลิสต์ 100 คน ไปถึงก็โหวต 2 ใบ ใบหนึ่งเลือกคน อีกใบเลือกพรรค ก็เอาใบของคนมาตัดสินเขตนั้นเลย พรรคก็เอามาดู กกต. กลาง ว่าใครได้เท่าไร ข้อดี ประชาชนได้เลือกทั้งพรรคทั้งคน ประชาชนตัดสินได้เองว่าจะเลือกพรรคอะไร ส.ส. คนไหน ซึ่งผมไม่ค่อยมีปัญหา แบบปี 2540 ชัด ประชาชนชิน ถ้ากลับไปอีก อย่างที่ก้าวไกลบอกว่า 2 บัตรแบบเยอรมนีนั้น ผมไม่ชำนาญเลยไม่รู้ เพราะผมเองเป็นผลผลิตของปี 2540” ในส่วนของรัฐธรรมนูญฉบับ 2560 แย่ที่สุดตั้งแต่ตั้งประเทศไทยมา ถ้าให้ผมเลือกก็ชอบฉบับปี 2540 ดีที่สุดตั้งแต่ตั้งประเทศไทยมา มีจุดที่ไปแก้ได้ เพราะเป็นสิ่งที่มาจากประชาชน และคำนึงถึงศักดิ์ศรีของประชาชนจริงๆ ทักษิณกล่าว

ส่วนทางด้าน นายนครินทร์ เมฆไตรรัตน์ นักวิชาการได้วิเคราะห์ไว้ว่า การปฏิรูปการเมือง พ.ศ. 2540 ได้ส่งเสริมบทบาทของสถาบันกษัตริย์ให้มีพระราชอำนาจเพิ่มขึ้นตามรัฐธรรมนูญฯ พ.ศ. 2540 ทั้งพระราชอำนาจโดยตรง พระราชอำนาจในการยับยั้งพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ และพระราชอำนาจในการแต่งตั้งบุคคลหรือคณะบุคคลในองค์กรต่างๆ ตามรัฐธรรมนูญ เพื่อรักษาดุลยภาพของอำนาจในองค์กรอิสระสำหรับควบคุมฝ่ายการเมืองและกลุ่มอำนาจต่างๆ หรืออาจกล่าวได้ว่า ในแง่หนึ่งรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2540 เองก็ได้รับรองให้กษัตริย์เป็นผู้รักษาเสถียรภาพทางการเมืองตามที่สาธารณชนเชื่อ ดังบทบาทที่เกิดในกรณี 14 ตุลาฯ และพฤษภาฯ 2535 หรือในแบบ “ปกเกล้า ไม่ปกครอง” 

นอกจากก็ยังมีนักวิชาการทางการเมืองอีกหลาย ท่าน รวมถึงนักกิจกรรมทางการเมืองต่างก็ ยังชื่นชมและพูดถึงรัฐธรรมนูญฉบับปี 40 นี้กันอยู่บ่อยๆ  เพราะด้วยข้อดีที่กล่าวไว้ และการเข้าถึงการมีส่วนร่วมของพี่น้องประชาชน ชาวไทยทุกคน จึงอยากให้มีการนำกลับมาใช้อีกครั้ง แทนรัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน โดยภายหลังจากการเลือกตั้งที่ใกล้จะมาถึงนี้ เราคนไทยทุกคนคงได้เห็นการเปลี่ยนแปลงที่ดีขึ้นไม่มากก็น้อย หรือ จะไม่มีการเปลี่ยนแปลงอะไรเลยก็คงต้องคอยดูกันต่อไป แต่รัฐธรรมนูญฉบับปี 40  ก็ยังต้องเป็นที่พูดถึงกันอีกต่อไปข้างหน้าแน่นอน เพราะเป็นรัฐธรรมนูญฉบับประชาชนที่ดีที่สุดในประเทศไทย