ยิ่งลักษณ์แถลงเปิดคดีจำนำข้าวปฏิเสธทุกข้อกล่าวหาเผยไม่ได้รับความเป็นธรรมรวบรัดคดียืนยันทำตามมติครม.วงเงิน 5 แสนล้าน

น.ส.ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร อดีตนายกรัฐมนตรีที่ศาลฎีกาฯเมื่อวันที่ 5 สิงหาคม 2559

ยิ่งลักษณ์จำเลยปากแรกคดีโครงการรับจำนำข้าวไม่ยับยั้งการทุจริตแถลงเปิด พาวเวอร์พ้อยท์ให้องค์คณะผู้พิพากษาดู ปฏิเสธทุกข้อหา ระบุไม่ได้รับความเป็นธรรมการตั้งข้อหาและดำเนินคดีเร่งรัด ยืนยันวงเงินอยู่ในกรอบ 5 แสนล้านตามมติครม.

เมื่อวันที่ 5 สิงหาคม 2559 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า น.ส.ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร อดีตนายกรัฐมนตรี ได้เดินทางไปศาลฎีกาแผนกคดีอาญาของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง ถนนแจ้งวัฒนะ เพื่อไต่สวนพยานจำเลยนัดแรก ในความผิดฐานละเว้นการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบ และเป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติอย่างใดในตำแหน่งหรือ หน้าที่หรือใช้อำนาจในตำแหน่งหรือหน้าที่โดยมิชอบ ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 157 และความผิดตาม พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2542 กรณีละเลยไม่ดำเนินการระงับยับยั้งโครงการรับจำนำข้าวซึ่งทำให้รัฐเสีย หายกว่า 5 แสนล้านบาท

ผู้สื่อข่าวรายงานว่าน.ส.ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร เดินทางไปพร้อมด้วย นายอนุสรณ์ อมรฉัตร สามีและทีมทนายความโดยมีบรรดาแกนนำและอดีต ส.ส.พรรคเพื่อไทย พร้อมด้วยมวลชนผู้สนับสนุนมาร่วมให้กำลังใจอย่างคับคั่ง ท่ามกลางการรักษาความปลอดภัยจากกองบังคับการตำรวจนครบาล 2 จำนวน 1 กองร้อย ทันทีที่ น.ส.ยิ่งลักษณ์ เดินทางมาถึง กลุ่มมวลชนได้มอบดอกไม้พร้อมร้องเพลง "เพลงของเธอ" และเพลง "แสงดาวแห่งศรัทธา" รวมถึงตะโกนว่า "ยิ่งลักษณ์สู้ๆ" เพื่อให้กำลังใจ น.ส.ยิ่งลักษณ์ ในครั้งนี้ด้วย

ขออนุญาตศาล 1 ชั่วโมงแถลงเปิดคดี

ก่อนที่ น.ส.ยิ่งลักษณ์ จะเริ่มเบิกความเป็นพยานปากแรกได้ขออนุญาตศาลใช้เวลา 1 ชั่วโมง ในการแถลงเปิดคดี จำเลยขออ่านคำแถลงเปิดคดีตามเอกสารที่จัดเตรียมไว้ ซึ่งสรุปประเด็นต่างๆ โดยฉายเป็นพาวเวอร์พ้อยท์ให้องค์คณะฯทั้ง 9 ได้ทราบรายละเอียด

น.ส.ยิ่งลักษณ์ แถลงเปิดคดีโดยปฏิเสธข้อกล่าวหาและยืนยันว่าการดำเนินการโครงการรับจำนำข้าว ไม่ได้กระทำผิดตามคำฟ้องของโจทก์และสำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบการการ ทุจริต (ป.ป.ช.) ใดๆทั้งสิ้น รวมทั้งยืนยันว่าโครงการดังกล่าวเป็นโครงการที่ให้ประโยชน์กับชาวนา ไม่ได้มีการตั้งราคาสูงเกินไปตามที่มีการกล่าวหา การกำหนดราคาที่ 15,000 บาท/ตันนั้น ทำให้ราคาข้าวในตลาดเริ่มปรับตัวสูงขึ้น และส่งผลดีให้ชาวนามีรายได้มากขึ้น

ส่วนการรับจำนำทุกเมล็ดนั้น เป็นการให้สิทธิ์กับชาวนาทุกคน และยังเป็นการช่วยยกระดับราคาข้าวทั้งตลาดและส่งผลดีทำให้ชาวนาที่เข้าร่วม โครงการจะได้รับประโยชน์ไปด้วย พร้อมทั้งยืนยันว่าไม่ได้เป็นการผูกขาดทางการค้าข้าว หรือบิดเบือนกลไกตลาดใดๆทั้งสิ้น

กรรมการปิดบัญชีไม่มีหน้าที่ประเมินความเสียหาย

น.ส.ยิ่งลักษณ์กล่าวว่าโครงการดังกล่าวมีความคุ้มค่า และมูลค่าความเสียหายไม่ได้เป็นไปตามที่อนุกรรมการปิดบัญชีได้มีการคำนวณตัว เลขออกมา โดยมองว่าอนุกรรมการปิดบัญชีไม่ได้มีหน้าที่ประเมินความเสียหายตามกฎหมายและ การวิเคราะห์ความเสียหายนั้นเป็นการคิดวิเคราะห์การขาดทุนแบบภาคเอกชน ซึ่งไม่ได้มีการประเมินการขาดทุนทางภาครัฐที่จะต้องคำนึงว่าการดำเนิน โครงการที่ไม่มีวัตถุประสงค์เพื่อแสวงหากำไร

น.ส.ยิ่งลักษณ์ กล่าวว่า ตั้งแต่เข้ามาปฏิบัติหน้าที่นายกรัฐมนตรีก็มีแต่มุ่งมั่นด้วยความซื่อสัตย์ ไม่เคยคิดคดโกง และการดำเนินการโครงการรับจำนำข้าวตลอด 5 รอบไม่เคยก่อหนี้สาธารณะและไม่เป็นภาระต่อนโยบายของรัฐแต่อย่างใด

อดีตนายกรัฐมนตรีกล่าวว่า ตัวเลขความเสียหายนั้นไม่ได้เกินกรอบวงเงินทุนหมุนเวียนที่รัฐบาลกำหนดเอา ไว้ที่ประมาณค่าแต่ละบาทซึ่งมีตัวเลขยืนยันเมื่อวันที่ 31 ธันวาคม 2556 ออกมา ยืนยันว่ากรอบวงเงินทุนหมุนเวียนไม่เกิน 5 แสนล้านบาท จากการดำเนินนโยบายดังกล่าว พร้อมทั้งยืนยันว่าโครงการนี้ไม่ได้ส่งผลก่อให้เกิดหนี้สาธารณะเกินเพดานที่ กำหนดไว้ที่ 60% เพราะตลอดโครงการที่ผ่านมากรอบหนี้สาธารณะอยู่ในระดับ 50% เท่านั้น

ข้าวจีทูจีตั้งอนุกรรมการไต่สวน-ปรับครม.

อดีตนายกฯ กล่าวอีกว่า ส่วนที่ช่วงการอภิปรายพูดถึงการระบายข้าวแบบ จีทูจี แต่ข้อมูลยังไม่เป็นที่ยุติ ตนก็ให้มีการตั้งคณะอนุกรรมการมาไต่สวนและมีการปรับ ครม. แทนที่ ป.ป.ช.จะเร่งรีบไต่สวนของนายบุญทรงในฐานะผู้ปฏิบัติงาน กลับกล่าวหาตน ก่อนในฐานะผู้ให้นโยบาย ซึ่งเป็นการเลือกปฏิบัติ และไม่เป็นธรรม การแจ้งข้อกล่าวหากับการไต่สวนของ ป.ป.ช. มีเอกสารเพียง 49 แผ่นโดยไม่มีหลักฐานว่าตนกระทำการไม่ชอบหรือทุจริต แล้วใช้เวลาสรุปสำนวน 2 เดือนเศษ แต่โครงการอื่นใช้เวลา 5 ปี

ขณะที่คดีนายบุญทรง 8 เดือนเศษหลังจากสรุปสำนวนตน ถือเป็นการเร่งรัดอย่างที่ไม่เคยเกิดขึ้นกับคดีมาก่อน อีกทั้งสำนวนของอัยการก็เพิ่มข้อกล่าวสมยอมให้เกิดการทุจริต รวมทั้งนำเอกสารที่มีเพิ่มอีก 60,000 แผ่น ที่ไม่ได้ไต่สวนชั้น ป.ป.ช. มาปรักปรำ กับที่จะมีการส่งเอกสารละเมิดคดีแพ่งทั้งที่คดีอาญายังไม่มีข้อยุติ และตั้งข้อสังเกตว่า พยานโจทก์ และ ป.ป.ช.มีแต่ที่เป็นปฏิปักษ์ต่อโครงการจำนำข้าว และโจทก์ยังนำหลักคิดกำไร-ขาดทุน มาประเมินกับโครงการรัฐที่ช่วยเหลือโดยไม่ยึดความคุ้มค่า อีกทั้งพยานโจทก์ยังให้การแตกต่าง และขัดแย้งกันเองกับเอกสารด้วย

สั่งตรวจสอบและยกเลิกข้าวสารถุงไม่ได้ละเลย

ส่วนปัญหาข้าวสารถุงภายหลังการอภิปราย ก็ได้มอบหมายนายนิวัติธำรง บุญทรงไพศาล รมว.พาณิชย์ ตรวจสอบ แล้วในที่สุดก็ได้ยกเลิกข้าวถุง ทั้งนี้ขอยืนยันไม่ได้เพิกเฉยหรือยินยอมให้มีการทุจริต โดยตนทำหน้าที่ครบตามรัฐธรรมนูญกำหนด

ส่วนที่ สตง.และ ป.ป.ช.ส่งหนังสือข้อแนะนำมาก็ได้พิจารณา แต่เมื่อได้แถลงนโยบายแล้วไม่สามารถยกเลิกโครงการได้ เพราะไม่ได้ขัดต่อมติ ครม. โดยได้ส่งให้ฝ่ายปฏิบัติการดำเนินการ และปรับหลักเกณฑ์อย่างรัดกุม ตนในฐานะนายกรัฐมนตรีและ ประธาน กขช.โดยลำพังไม่มีอำนาจยกเลิก มติ ครม. ซึ่งโครงการทำโดยคณะบุคคล ขณะที่การยกเลิกโครงการใหญ่จะมีผลกระทบหลายด้าน หากจะยกเลิกต้องตรวจสอบข้อดี ข้อเสีย และปัญหาก่อน หากฝ่ายปฏิบัติเกิดปัญหาก็ต้องแก้ที่ฝ่ายปฏิบัติ ไม่ใช่ยกเลิกนโยบาย

พบเอกสารนบข.ไม่พิจารณาความเป็นธรรม     

นอกจากนี้ น.ส.ยิ่งลักษณ์ ยังตั้งข้อสังเกตกรณีที่ ไม่ได้รับความเป็นธรรมเรื่องนี้ว่า ได้พบเอกสารของ นบข.ฉบับหนึ่ง จึงขอตั้งข้อสงสัยว่า ที่กล่าวถึงการทำหน้าที่ของคณะกรรมการตรวจสอบข้อเท็จจริงความรับผิดทาง ละเมิด ที่ระบุว่า “ประธาน นบข. ให้ข้อสังเกตว่า หน้าที่ของคณะกรรมการ คือ ประเมินความเสียหาย และนำส่งข้อมูลให้กรมบัญชีกลาง กระทรวงการคลัง ตั้งเรื่อง โดยไม่ต้องพิจารณาประเด็นความยุติธรรม แต่ต้องดำเนินการตามกรอบเวลาให้ทันการส่งฟ้อง มิฉะนั้นจะถือเป็นความบกพร่อง ของ 3 หน่วยงาน ได้แก่ สำนักนายกรัฐมนตรี กระทรวงการคลัง และกระทรวงพาณิชย์ ” ดังนั้นตนจึงหวังให้ศาลเป็นที่พึ่งให้ความเป็นธรรมด้วย

ภายหลังอดีตนายกฯ ใช้เวลาแถลงเปิดคดีจนกระทั่งเวลา 10.30 น. องค์คณะมีคำสั่งให้พักกระบวนพิจารณา 15 นาที ก่อนจะเริ่มไต่สวนเพิ่มเติม

อธิบดีอัยการเริ่มเปิดซักค้าน

ต่อมา น.ส.ยิ่งลักษณ์ เป็นพยานปากแรก ตอบการซักค้านของนายสุรศักดิ์ ตรีรัตน์ตระกูล อธิบดีอัยการสำนักการสอบสวน ฐานะคณะทำงานคดีจำนำข้าว  โดยยืนยันว่า มีการตั้งคณะกรรมการตรวจสอบข้อเท็จจริงเมื่อเกิดปัญหา และเข้าใจหลักการเรื่องการใช้อำนาจในการยับยั้งโครงการว่า ถ้ามีการดำเนินโครงการแล้วขัดต่อ มติ ครม.แล้วขัดนโยบายที่แถลงต่อสภา ก็สามารถยกเลิกได้เพราะถือเป็นเหตุจำเป็น แต่โครงการนี้ไม่ปรากฏว่า ขัดมติ ครม. โดยดำเนินการตามหลักเกณฑ์ซึ่งวงเงินหมุนเวียนไม่เกินกรอบ 500,000 ล้านบาทที่ ครม.กำหนด

เมื่ออัยการถามว่า เหตุใดจึงมีการยุติโครงการบริหารจัดการน้ำ และปรับปรุงเปลี่ยนหลักเกณฑ์เงินที่ส่งเข้ากองทุนน้ำมันได้ น.ส.ยิ่งลักษณ์ ตอบว่า กรณีที่โครงการบริหารจัดการน้ำต้องยุติไป เพราะทำตามคำสั่งของศาลปกครอง ส่วนการจัดการกองทุนน้ำมัน เป็นคนละภารกิจที่ไม่อาจนำมาเทียบเคียงได้

เมื่อถามว่า จำเลย ได้อบรมหลักสูตรวิทยาลัยตลาดทุน รุ่นเดียวกับนายวุฒิพงศ์ วิบูลย์วงศ์ อดีตรองอัยการสูงสุด ( ประธานคณะทำงานร่วมอัยการและ ป.ป.ช.) และจำเลยได้รับเลือกเป็นประธานรุ่นด้วย หรือไม่ น.ส.ยิ่งลักษณ์ ตอบยอมรับว่า ได้เข้าอบรมจริง แต่บุคคลที่ร่วมอบรมก็มีหลากหลายและ ป.ป.ช.ด้วย แต่ไม่สนิทกับใครเป็นพิเศษ และเมื่อได้รับเลือกเป็นนายกฯ ก็ได้ลาออกจากประธานรุ่น

ขณะที่อัยการ พยายามซักถามถึงประเด็นการระบายข้าว ที่ภาครัฐขาย แล้วราคาขายได้น้อยกว่า ภาคเอกชนขายถึง 6 บาทว่าทราบหรือไม่ น.ส.ยิ่งลักษณ์ ตอบเพียงว่าเปรียบเทียบกันไม่ได้อยู่ที่รายละเอียดของฝ่ายปฏิบัติ ที่ต้องถามอธิบดีกรมการค้าต่างประเทศ

เมื่อถามย้ำว่า ได้มีการรายงานส่วนต่างราคาดังกล่าวให้จำเลยทราบหรือไม่ อดีตนายกฯตอบว่ามติ ครม.ระบุว่ามีความละเอียดอ่อนไม่สามารถเปิดเผยข้อมูลได้ เพราะจะกระทบต่อภาพรวมและการต่อรองราคาข้าว แต่ ครม.ยังได้ติดตามภาพรวมไม่ให้เกินกรอบวงเงิน 500,000 ล้านบาท

น.ส.ยิ่งลักษณ์ยืนยันว่า โครงการรับจำนำข้าวไม่ได้ขัดต่อมติ ครม.ซึ่งหากจะยกเลิกโครงการต้องคำนึงถึงผลประโยชน์ของชาวนาเป็นหลัก และการจะแก้ปัญหาจำเป็นต้องแก้ที่การปฏิบัติ ไม่ใช่มายกเลิกนโยบาย รวมถึงการยกเลิกนโยบายใดๆ ต้องมีการพิจารณาผลกระทบที่จะเกิดขึ้นตามมาด้วย

พร้อมกันนี้ อดีตนายกรัฐมนตรี ยังตั้งข้อสังเกตด้วยว่า ทำไมฝ่ายโจทก์และป.ป.ช.ไม่เปิดโอกาสฟังพยานฝ่ายจำเลย ฟังแต่พยานที่เป็นปฏิปักษ์ต่อโครงการนี้เท่านั้น

ต่อมาน.ส.ยิ่งลักษณ์  เดินทางออกจากห้องพิจารณา ศาลฎีกาฯหลังไต่สวนพยานจำเลย ในความผิดฐานปฏิบัติหน้าที่มิชอบฯ กรณีไม่ยับยั้งโครงการจำนำข้าว ปากแรกเสร็จสิ้น บรรยากาศบริเวณด้านหน้าศาลฎีกา ประชาชนจำนวนมากมาให้กำลังใจอย่างคับคั่ง มีการตะโกนบอกให้ นายกฯ ยิ่งลักษณ์ สู้ ๆ ท่ามกลางลมพัดแรงและฝนที่เริ่มตกลงมา น.ส.ยิ่งลักษณ์ ได้รับดอกไม้และเดินขึ้นรถตู้โดยไม่ได้ให้สัมภาษณ์สื่อมวลชน ขณะที่ทนายความไม่ได้ให้สัมภาษณ์ด้วยเช่นกัน