ปัญหาขยะทะเลและการจากไปของวาฬครีบสั้น

             ข่าวที่น่าเศร้าสลดใจในรอบสัปดาห์ที่ผ่านมา ต้อนรับวันสิ่งแวดล้อมโลก คงหนีไม่พ้นกรณีวาฬครีบสั้นที่ป่วยหนักจนลอยเข้ามาในอ่าวคลองนาทับ จังหวัดสงขลา  โดยหลังจากที่ทีมแพทย์พยายามรักษาอาการป่วยของมันอย่างสุดความสามารถ แต่สุดท้ายก็ไม่สามารถช่วยยื้อชีวิตมันได้ ที่น่าเศร้าใจยิ่งกว่าอาการป่วยของมันคือ
ก่อนจะสิ้นใจ มันได้สำรอกเอาถุงพลาสติกออกมาถึง 5 ใบ

ซึ่งมื่อแพทย์ชันสูตรซาก และพบว่าสาเหตุการตายของมัน คือ ระบบทางเดินหายใจล้มเหลว เนืองจากมีขยะเข้าไปอุดตันในหลอดอาหาร  นอกจากนี้เมื่อผ่าพิสูจน์ในกะเพาะ ก็เป็นที่น่าสลดว่าในท้องของมันเต็มไปด้วยถุงขยะมากกว่า 8 กิโลกรัม

ด้วยอุปนิสัยตามธรรมชาติของวาฬ ซึ่งปกติแล้วจะหากินกันเป็นฝูง และเมื่อเจอเหยื่อที่เป็นอาหารมักจะฮุบเหยื่อและกลืนลงไปโดยไม่เคี้ยว ซึ่งคาดว่าสาเหตุที่เจ้าวาฬครีบสั้นกินถุงพลาสติกเข้าไปเป็นจำนวนมากขนาดนี้อาจจะมาจากการที่แพขยะพลาสติกลอยอยู่ทั่วไปในทะเล เป็นที่หลบซ่อนของฝูงปลาซึ่งเป็นเหยื่อของวาฬ เมื่อวาฬกลืนเหยื่อไปก็กลืนขยะตามลงไปด้วยก็อาจเป็นได้

            มีรายงานขององค์กร Ocean Conservancy ระบุว่า ไทยเป็น 1 ใน 5 อันดับประเทศที่ทิ้งขยะลงในทะเลมากที่สุดในโลก โดยประเทศที่เหลือคือประเทศในแถบอาเซียน ไม่ใช่ว่าบ้านเราแอบลักลอบขนขยะไปถมในทะเลหรอกนะ เพียงแต่ว่าระบบการกำจัดขยะของหลายๆที่ในบ้านเรา  เป็นการเทกองขยะ บนพื้นที่โดยไม่มีการควบคุมหรือมีการควบคุมบ้างแต่ในระดับที่ไม่ลึกเพียงพอ เมื่อเกิดภัยพิบัติฝนตกหนัก หรือน้ำท่วม น้ำก็พัดเอาขยะเหล่านี้ไหลไปตามแม่น้ำ ลำคลอง  จากแม่น้ำ  ลงสู่ทะเลกลายเป็น "ขยะทะเล" ที่ล่องลอยไปไม่สิ้นสุด ไร้พรมแดน เพราะทะเลกว้างใหญ่ นี่ยังไม่รวมถึงปัญหาการลักลอบนำเข้าขยะอันตรายที่เพิ่งเป็นข่าวใหญ่เมื่อไม่กี่วันมานี้ ยิ่งคิดยิ่งเป็นกังวลกับอนาคตสิ่งแวดล้อมบนโลกที่เข้าขั้นวิกฤติมากขึ้นทุกที

     โดยขยะที่สร้างปัญหาให้กับโลก และเราทุกคนสามารถควบคุมให้น้อยลงได้ นั่นคือการลดใช้ พลาสติกแบบครั้งเดียวทิ้ง ไม่ว่าจะเป็นถุงพลาสติก หลอด แก้วกาแฟ กล่องโฟม เป็นต้น สิ่งของเหล่านี้วนเวียนอยู่ในชีวิตประจำวันของเราตลอดเวลา ถ้าเราอยากช่วยโลก ช่วยสัตว์ทะเล โดยการลดการเกิดขยะ  แค่เรายอมเสียสละความสะดวกสบายในชีวิตประจำวันบางอย่าง เช่น นำแก้วไปเอง เวลาไปซื้อกาแฟ เปลี่ยนจากการใช้หลอดพลาสติกเป็นหลอดแสตนเลส หรือหลอดซิลิโคน ที่สามารถใช้ซ้ำได้ สมัยนี้มีให้เราเลือกใช้มากมายเลยค่ะ

            ทั้งนี้การจัดการเรื่องสิ่งแวดล้อมได้ถูกบรรจุอยู่ในแผนการจัดการคุณภาพสิ่งแวดล้อม พ.ศ. 2560-2564 โดยสำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม กำหนดกรอบยุทธศาสตร์ทั้งหมด 4 ด้าน ได้แก่

1. การจัดการทรัพยากรธรรมชาติอย่างสมดุลและเป็นธรรม 
2. การจัดการคุณภาพสิ่งแวดล้อมที่ดี ได้รับการป้องกัน บำบัด และฟื้นฟู
3. เพิ่มประสิทธิภาพการใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างคุ้มค่าและยั่งยืน
4. สร้างศักยภาพเพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและภัยธรรมชาติ และส่งเสริมความร่วมมือกับต่างประเทศ

ซึ่งเป้าหมายหลักๆ ทั้ง 4 ข้อ ของแผนจัดการคุณภาพสิ่งแวดล้อม เป็นส่วนหนึ่งของยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี และยังเป็นส่วนหนึ่งของ “ไทยแลนด์ 4.0” ที่นายกรัฐมนตรี พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา มุ่งหวังไปให้ถึง

          นอกจากนี้ทางภาคเอกชน ร้านค้า ห้างสรรพสินค้า ก็มีการตอบรับเรืองปัญหาสิ่งแวดล้อมมาอย่างต่อเนื่อง ไม่ว่าจะเป็นการจัดกิจกรรมเพื่อสังคมด้านสิ่งแวดล้อมต่างๆ หรือการออกโปรโมชั่นเพื่อมาดึงดึดให้ลูกค้าหันมาลดการใช้ถุงพลาสติกใส่ของ เป็นต้น 

 กิจกรรม CSR วิ่งเก็บขยะ 

ดร.ชวัลวัฒน์–ทิพพาภรณ์ (เจียรวนนท์) อริยวรารมย์ ผู้ร่วมก่อตั้ง Blue Carbon Society จัดกิจกรรม “Plogging วิ่งเก็บขยะ” 

ตัวอย่างกิจกรรมแคมเปญต่างๆที่ห้างสรรสินค้าและร้านสะดวกซื้อร่วมกันจัดขึ้น

              ปัญหาสิ่งแวดล้อมต่างๆ ไม่สามารถแก้ได้ในระยะเวลาอันสั้น สิ่งหากมนุษย์หันมาตระหนักและใส่ใจว่า เรื่องของสิ่งแวดล้อม ไม่ใช่ปัญหาของโลก แต่คือปัญหาของมนุษย์เราทุกคน สิ่งสำคัญคือ หากสามารถลดขยะได้ตั้งแต่ต้นทาง ซึ่งหมายถึง ทุกคนร่วมมือกัน  “ไม่ทิ้งขยะ” น่าจะเป็นวิธีช่วยลดขยะในทะเล ที่ ได้ผลดีที่สุดและยังช่วยให้ไม่ต้องสิ้นเปลืองงบประมาณ ในการจัดเก็บหรือกำจัดได้อีกด้วย