คุณรู้จักมั้ย? ยาสูบผสมสมุนไพรชนิดใหม (Spice / K2)

 ยาสูบผสมสมุนไพรชนิดใหม (Spice / K2)

หลายปที่ผานมาธุรกิจยาสูบสมุนไพรไดมีการขยายตัวมากขึ้น มีวัยรุนไทยบางกลุม หันมาสูบยาสูบสมุนไพรที่มีชื่อเรียกวา บารากู (Baraku) ซึ่งมีตนกําเนิดมาจากประเทศตุรกี ตัวยาที่ใชในการสูบบารากูนั้น มาจากการนํายาเสนมาบดผสมกับเปลือกผลไมแตละชนิด เชน แอปเปล สตรอเบอรรี่ เชอรรี่ มินต หรือ องุน เปนตน โดยสูบผานอุปกรณที่เปนภาชนะทําจาก แกวรูปทรงคลายตะเกียง ศ.นพ.ประกิต วาทีสาธกกิจ เลขาธิการมูลนิธิรณรงค เพื่อการไมสูบบุหรี่ เปดเผยวาการสูบบารากูอันตรายกวา การสูบบุหรี่หลายเทา โดยการสูบแค 25 กรัมจะทําให ไดรับนิโคตินเทากับการสูบบุหรี่ 60 มวน รวมทั้ง การสูบผานน้ํายังทําใหไดรับสารพิษ ในระดับสูง ทั้งคารบอนมอนอกไซด นิโคติน และสารกอมะเร็งชนิดตางๆ

นอกจากนี้ ยังมียาสูบสมุนไพรอีกชนิดหนึ่ง ที่เริ่มแพรหลายและระบาดในทวีปยุโรป อเมริกา และหลายประเทศในทวีปเอเชีย ไดแก Spice หรือที่เรียกกันอีกชื่อหนึ่งวา K2 บรรจุในซองอลูมิเนียม ปริมาณบรรจุประมาณ 3 กรัม ราคาประมาณซองละ 30 US$ หรือ1000 บาท ผูเสพจะมีความรูสึกผอนคลาย เคลิบเคลิ้มเหมือนการสูบกัญชา แต Spice จะแรงกวาถึง 4 เทา รวมทั้งมีผลขางเคียงที่รุนแรง เชน อาการวิตกกังวลอยางฉับพลัน รุนแรง (Anxiety attack)อาการประสาทหลอน (Hallucination) อาการคลื่นไส(Nausea) อาการสมองบวม (Swelling brain) เปนตน

ซึ่งขณะนี้ยังไมไดรับรายงานถึงการตรวจพบ หรือแพรระบาดในประเทศไทย อยางไรก็ตามหนวยงานที่เกี่ยวของตองมีการเฝาระวังและ ติดตามยาสูบสมุนไพรผสมชนิดนี้อยางใกลชิดเชนกัน เพื่อเปนการศึกษาขอมูลเบื้องตน และเตรียมมาตรการรองรับ รวมทั้งการออกกฎหมายควบคุมในกรณีที่เกิดการแพรระบาด ในประเทศไทยในอนาคต K2/Spice เปนสารเสพติดสังเคราะหในกลุมของ Synthetic Cannabis ซึ่งเปน สารเสพติดสมุนไพรที่มีฤทธิ์ตอจิตประสาท (Psychoactive Herbal) โดยออกฤทธิ์ คลายกับสาร Tetrahydrocannabinol ซึ่งเปนสวนผสมหลักในกัญชา (Cannabis) แตสวนผสมที่ผูผลิตแจงไวไมมีสวนผสมที่เปนพืชกัญชาหรือสารเคมีที่มีอยูในพืชกัญชา โดยสมุนไพรที่เปนสวนประกอบใน Spice สวนใหญเปนสมุนไพรที่ใชในผลิตภัณฑยา เครื่องเทศ หรือเครื่องหอมทั่วไปที่ไมผิดกฎหมาย ไดแก Canavalia maritime (ถั่วคลา) , Nymphaea cairulea (บัวน้ําเงิน) , Scutellaria nana , Pedicularis densiflora , Leonotis leonurus , Zornia latifolia , Nelumbo nucifera (บัวหลวง) และ Leonurus sibiricus (กัญชาเทศ) เปนตน

Spice ที่จําหนายในทองตลาดปจจุบันมีหลายชนิด แตกตางกันตามสวนผสม และสัดสวนของสารตางๆ เชน Spice Gold , Spice Silver , K2 Summit , Dragon Spice , Yucatan Fire , Black Diamond , Black Mamba , Mojo , Tai High ฯลฯ นอกจากนี้มีการดัดแปลงผลิตภัณฑไปในลักษณะของสารที่มีสมุนไพรผสม (Herbal smoking mixture) เชน ธูปสมุนไพร (Herbal Incense) , ผลิตภัณฑให กลิ่นหอมในหอง (Room odoriser) เปนตน ซึ่งสวนผสมที่เปนสมุนไพรใน Spice สวนใหญไมไดรับการควบคุมจากนานาประเทศ ซึ่งทําใหในอนาคตมีแนวโนมที่จะไดรับ ความนิยมในกลุมผูเสพมากขึ้น ตัวอยางผลิตภัณฑของ Spice หรือ K2 / 3 / 4 การตรวจพิสูจน Spice ปจจุบันไดมีนักวิทยาศาสตรจาก สถาบันชั้นนําหลายประเทศในยุโรปและ อเมริกา พยายามทําการตรวจวิเคราะหหา สวนประกอบที่แทจริงของ Spice นอกเหนือ จ า ก ที่ ผู ผ ลิ ต แ จ ง ไ ว ว า มี สารแอบแฝงชนิดใดที่ทําใหผูเสพมีความรูสึก เหมือนการเสพกัญชา รวมทั้งอันตรายของ Spice เพื่อที่จะไดเตรียมการรองรับหรือ กําหนดมาตรการควบคุมตอไป

โดยในปพ.ศ.2539 ประเทศสวีเดน ไดนําตัวอยาง Spice มาตรวจแยกวิเคราะหในหองปฏิบัติการทางเคมี ผลการตรวจวิเคราะหในครั้งนั้นปรากฏ วาตรวจไมพบสารตองหามใดๆใน Spice นอกจากนี้ Dr.Elizabeth Williamson ศาสตราจารยดานเภสัชกรรม จากมหาวิทยาลัยเรดดิ้ง ประเทศอังกฤษ ซึ่งเปนผูเชี่ยวชาญในดานสมุนไพร ไดทําการ ตรวจสวนผสมตามที่ผูผลิตแจงไวที่บรรจุภัณฑ พบวาไมมีสวนผสมใดที่ผิดกฎหมาย และ เมื่อนําไปตรวจวิเคราะหดวยเทคนิคทินเลเยอรโครมาโตกราฟฟ (Thin-Layer Chromatography) แลว ไมปรากฏพบสารเคมีใน Spice เชนกัน

ตอมาในป พ.ศ.2541 THC Pharmacy ซึ่งเปนองคกรทางดานเภสัชกรรม ของประเทศเยอรมันในการศึกษาพัฒนาสมุนไพรเพื่อใชผลิตเปนยา ไดทําการตรวจ วิเคราะหสวนผสมของ Spice อยางละเอียด ทําใหพบสาร JWH-018 ซึ่งเปน สารสังเคราะหที่ใหผลการเสพเหมือนกัญชา และเปนสารสังเคราะหหนึ่งในสามชนิดที่ผสม อยูใน Spice หลังจากนั้นในป พ.ศ.2552 มหาวิทยาลัยไฟรบวก ประเทศเยอรมัน ไดนํา Spice มาตรวจวิเคราะห ผลปรากฏวา พบสาร CP 47,497 ซึ่งเปนสารสังเคราะหที่ใหผลเหมือนกัญชา อีกชนิดหนึ่ง 

ศุลกากรของสหรัฐฯ (US Customs & Border Protection) ไดรายงานการตรวจพบสารสังเคราะห HU-210 ใน Spice ซึ่งใหผลเหมือนกัญชาเชนกัน 5 รายละเอียดสารสังเคราะหทั้ง 3 ชนิด จากการตรวจพบสารสังเคราะหทั้ง 3 ชนิดที่ผูผลิต Spice ไมไดแจงไว ทําใหหลายประเทศในยุโรปไดคํานึงถึงอันตรายที่อาจเกิดขึ้นกับผูเสพไดในอนาคต เนื่องจากเปนสารที่ไดรับการสังเคราะหขึ้นมาใหม ทําใหยังไมไดศึกษาถึงอันตรายและ พิษภัยของสารเหลานี้ที่มีตอรางกายมนุษย จึงยังไมมีการรับรองมาตรฐานความปลอดภัย แตอยางใด

โดยรายละเอียดของสารสังเคราะหทั้ง 3 ชนิด มีดังนี้ 1. JWH-018 JWH -018 (1-pentyl-3-(1-naphthoyl)indole) เปนสารที่สังเคราะหขึ้นในป 2541 โดย John W. Huffman ซึ่งเปนศาสตราจารยทางเคมี ของมหาวิทยาลัย Clemson South Carolina และใหใชชื่อยอของตัวเองเปนชื่อของสาร ดังกลาว โดยวัตถุประสงคของการสังเคราะหสาร JWH-018 เพื่อใชเปนเครื่องมือในการศึกษาวิจัยกลไกการทํางานของสารเคมี (อัลคาลอยด) ในพืชกัญชาที่มีตอมนุษยและสัตว เนื่องจากสาร สังเคราะหชนิดนี้มีฤทธิ์ระงับอาการเจ็บปวด ออกฤทธิ์เหมือนสาร delta 9-THC ที่อยูใน พืชกัญชา โดยใหฤทธิ์ที่แรงกวา แตมีสูตรโครงสรางที่ตางกัน ดังนั้น การตรวจวิเคราะห ทางหองปฏิบัติการจึงตรวจไมพบสารเคมีจากพืชกัญชา 2. CP 47,497 CP 47,497 (cis-3-[2-hydroxy- 4(1,1-dimethylheptyl)pheny1]-cyclohexan- 1-01 สังเคราะหขึ้นในราวป 2523 โดย Charles Pfizer ซึ่งเปนบริษัทผลิตยายักษใหญของสหรัฐฯ เพื่อใชเปนสารในการวิจัยทางวิทยาศาสตร เชนเดียวกับ สาร JWH-018 เนื่องจากมีฤทธิ์เหมือนสาร delta 9-THC ที่อยูในพืชกัญชา โดยใหฤทธิ์ที่แรงกวา และมีสูตรโครงสรางที่ตางกัน 6 3. HU-210 HU-210 (+)-1,1-dimethylheptyl สังเคราะหขึ้นครั้งแรกในป 2541 โดยทีมงานของ Dr.Raphael Mechoulam แหงมหาวิทยาลัย Hebrew ในเมืองเยรูซาเลม เพื่อใชเปนเครื่องมือ ในการวิจัยเกี่ยวกับกลไกการทํางานของสารเคมี ในพืชกัญชา เนื่องจากมีฤทธิ์เหมือน delta 9-THC เชนเดียวกับสาร JWH-018 และ CP 47,497 โดยใหฤทธิ์ที่แรงกวาและนานกวา แตมีสูตรโครงสรางตางกัน จากคุณสมบัติของสารสังเคราะหทั้ง 3 ชนิด ที่ใหฤทธิ์เหมือนสารเคมี delta 9-THC ซึ่งเปนสารเคมีหลักในพืชกัญชา จึงทําใหมีผูถือโอกาสนําเอาสารเหลานี้ มาผสมในยาสูบสมุนไพร หรือ Spice เนื่องจาก 1. ใหผลเหมือนการสูบกัญชา แตมีฤทธิ์ที่แรงกวา 2. สูตรโครงสรางของสารสังเคราะหทั้ง 3 ชนิด ไดแก JWH-018 , CP 47,497 และ HU-210 มีโครงสรางทางเคมีที่แตกตางจาก delta 9-THC และสารอื่นๆที่มีอยูในพืชกัญชา ทําใหการตรวจวิเคราะหจึงตรวจไมพบกัญชา ในสวนผสมนั้น 3. สารสังเคราะหทั้ง 3 ชนิด เปนสารที่ไดรับการสังเคราะหขึ้นมาใหม จึงยังไมเปนที่รูจักกันอยางแพรหลาย ทําใหยังไมมีประเทศใดไดออกกฎหมายควบคุม แตหลังจากไดมีการตรวจวิเคราะหพบสารสังเคราะหใน Spice แลว หลายประเทศจึงได เริ่มใหความสนใจและออกกฎหมายควบคุมทั้งยาสูบสมุนไพรผสม และสารสังเคราะห ดังกลาว

ทั้งนี้ วัตถุประสงคในการสังเคราะหสารทั้ง 3 ชนิดนี้ เนื่องจากมีฤทธิ์ บางสวนเหมือนสารเคมีในพืชกัญชา (delta 9-THC) นักวิจัยจึงนํามาใชแทน สาร delta 9-THC กับสัตวทดลอง เพื่อดูกลไกการทํางานของสารเคมีในพืชกัญชา ตอรางกายสัตวและมนุษย ดังนั้น การเสพสารเหลานี้เขาไปอาจเปนอันตรายไดใน ระยะยาว 7 วิธีการเสพ Spice เนื่องจาก Spice เปนสวนผสมของพืชสมุนไพรหรือเครื่องเทศหลายชนิดที่ มีกลิ่นหอม การเสพจึงนิยมนํามามวนกับกระดาษแลวสูบเหมือนสูบบุหรี่ หรือ ใชอุปกรณ เชน กลองสูบยาเสน เปนตน หรือเสพโดยวิธีสูดกลิ่นแบบเครื่องหอม โดยนํามาใสภาชนะกระเบื้องหรือ โลหะ แลวเผาไฟเพื่อใหกลิ่นควันกระจายไปทั่วหอง 8 Spice เริ่มไดรับความนิยมอยางแพรหลายมากขึ้น โดยเฉพาะในสหรัฐฯ และ ทวีปยุโรป ซึ่งผูผลิตและผูคา Spice พยายามที่จะหลีกเลี่ยงกฎหมายโดยการเปลี่ยนแปลง สูตรหรือสวนผสมใน Spice ในลักษณะของ Designer Drug ซึ่งทําใหการขายหรือ การเสพ Spice ในบางประเทศไมผิดกฎหมายอีกดวย ทั้งนี้ ในปจจุบันยังไมมีวิธีที่จะ ทําการทดสอบสําหรับการใช Spice ทําใหมีผูเสพจํานวนมากใช Spice แทน การเสพกัญชา ซึ่งทําใหเจาหนาที่และหนวยงานที่เกี่ยวของตองรวมมือกันหาแนวทาง ในการควบคุมดูแลสารเสพติดชนิดใหมนี้อยางจริงจังตอไป

ผลจากการศึกษาและวิจัยยาสูบสมุนไพรผสม หรือ Spice ทําใหหลายประเทศ ในทวีปยุโรป เชน ประเทศเยอรมัน ฝรั่งเศส ชิลี โปรแลนด รัสเซีย สวีเดน สวิสเซอรแลนด ออสเตรีย และ สหราชอาณาจักร ทําการหามใช Spice ยกเวน สหรัฐอเมริกา ที่ขณะนี้ยังไมมีกฎหมายมาดูแลและควบคุม ทําให Spice ไดรับ ความนิยมเปนอยางมากในกลุมวัยรุนสหรัฐฯ โดยมีการขายอยางแพรหลายผานรานคา ทั่วไปและผานสื่ออินเตอรเน็ท

สถานการณลาสุดในเดือนมีนาคม 2554 Drug Enforcement Administration (DEA) ของสหรัฐอเมริกา ไดประกาศใหสาร Synthetic cannabinoids 5 ชนิด ไดแก JWH-018 , JWH-073 , CP-47,497 , JWH-200 และ Cannabicyclohexanol เปนสาร ที่ผิดกฎหมายในประเทศสหรัฐฯ อยางไรก็ตาม ไมคอยมีการจับกุม Spice ในปริมาณมากๆ เหมือนกับสารเสพติด ประเภทอื่นๆ ซึ่งอาจจะเปนการแสดงใหเห็นถึงการมีความรูเกี่ยวกับคุณสมบัติทางเคมี และผลกระทบของ Spice ในขอบเขตที่จํากัด ซึ่งทําใหการติดตามและควบคุมผลิตภัณฑ ที่เกี่ยวของกับ Spice เปนไปดวยความยากลําบาก

   ข้อมูลจาก สวนวางระบบและพัฒนาขอมูล สํานักยุทธศาสตร กันยายน 2554

เอกสารอางอิง : ยาสูบสมุนไพรผสม (Spice)

โดยนายวิเชษฐ พุทธวิริยากร ผูอํานวยการสถาบันวิชาการและตรวจพิสูจน ยาเสพติด

สํานักงาน ป.ป.ส. , ตุลาคม 2552