รู้กันหรือยัง!?? "มะยม" ผลไม้ธรรมดาๆ แต่ประโยชน์-สรรพคุณสุดไฮโซ

"มะยม" ผลไม้ที่ทุกคนรู้จักนอกจากจะมีความอร่อยอมเปรี้ยวนิดๆ แล้วยังสามารถนำมาประกอบเป็นขนมและอาหารได้อีกด้วย แถมมีประโยชน์-สรรพคุณมากกว่าที่คุณคิดอีก ซึ่งมีไรบ้างนี้ไปชมกันเลย!!

มะยม ภาษาอังกฤษ "Star Gooseberry" และมีชื่อทางวิทยาศาสตร์คือ "Phyllanthus acidus (L.) Skeels" จัดอยู่ในวงศ์
ถ้าเป็นทางภาคอีสานจะเรียกมะยมว่า “หมากยม” หรือ “หมักยม” แต่ถ้าเป็นทางภาคใต้จะเรียกสั้นๆ ว่า “ยม”

มะยม จัดเป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลาง เปลือกของลำต้นขรุขระมีสีเทาปนน้ำตาล ใบมะยมเป็นใบประกอบ มีย่อยออกเรียงสลับกันเป็น 2 แถว ลักษณะของผลเมื่ออ่อนจะเป็นสีเขียว แต่ถ้าแก่แล้วจะเป็นสีเหลืองหรือขาวแกมเหลือง เนื้อฉ่ำน้ำมาก ในผลมีเมล็ดกลม ๆสีน้ำตาล 1 เมล็ด สำหรับรสชาติจะมีรสหวานอมฝาด

มะยมนั้นมีทั้งตัวผู้และตัวเมีย โดยลักษณะเด่นของต้นตัวผู้จะออกดอกเต็มต้นแต่ไม่ติดลูก ส่วนต้นมะยมตัวเมียนั้นจะมีดอกน้อยกว่า ซึ่งในทางการแพทย์นั้นนิยมใช้มะยมตัวผู้เป็นหลักทั้งใบและราก เพราะมีสรรพคุณทางยาค่อนข้างสูงกว่ามะยมตัวเมีย!

ข้อควรระวัง

น้ำยางจากเปลือกของรากมะยมจะมีพิษเล็กน้อย การรับประทานเข้าไปอาจจะมีอาการปวดท้อง ปวดศีรษะ และมีอาการง่วงซึมได้ ควรระวังน้ำยางจากเปลือกรากให้ดี

สำหรับความเชื่อในตำราพรหมชาติฉบับหลวง ระบุไว้ว่าให้ปลูกต้นมะยมในทางทิศตะวันตก จะช่วยป้องกันสิ่งไม่ดีมิร้ายให้มากล้ำกราย และเชื่อว่ามะยมเป็นต้นไม้มงคลนาม ซึ่งคล้ายกับคำว่า “นิยม” ซึ่งเชื่อว่าผู้ปลูกจะมีเมตตามหานิยม
มะยมใช้รับประทานเป็นผลไม้สดและแปรรูป เช่น แช่อิ่ม ดอง น้ำมะยม แยม หรือกวน ใช้ทำส้มตำ ยอดอ่อนรับประทานเป็นผักสด กินกับน้ำพริก ลาบ ส้มตำ ขนมจีน ในฟิลิปปินส์ใช้ทำน้ำส้มสายชู หรือกินดิบหรือดองในเกลือและน้ำส้มสายชู ในมาเลเซียนิยมนำไปเชื่อม ในอินเดียและอินโดนีเซียนิยมนำใบมะยมไปประกอบอาหาร

ประโยชน์ของมะยม

1. ผลมะยมมีสารต่อต้านอนุมูลอิสระ จึงช่วยชะลอวัยและความเสื่อมของเซลล์ต่าง ๆในร่างกายได้
2. ผลไม้มะยม ช่วยดับร้อนและปรับสมดุลในร่างกาย
3. สรรพคุณใช้เป็นยาอายุวัฒนะ ด้วยการใช้ผลแก้นำมาดองในน้ำเชื่อมจนครบ 3 วัน (น้ำ 1 ส่วน / น้ำตาล 3 ส่วน) แล้วนำมารับประทานวันละ 1 ช้อนโต๊ะ
4. ช่วยบำรุงโลหิต ด้วยการใช้ผลแก้นำมาดองในน้ำเชื่อมจนครบ 3 วัน (น้ำ 1 ส่วน / น้ำตาล 3 ส่วน) แล้วนำมารับประทานวันละ 1 ช้อนโต๊ะ
5. ดอกสดของมะยม นำมาต้มกรองเอาแต่น้ำใช้แก้โรคตา ชำระล้างดวงตา (เป็นสูตรโบราณ ปัจจุบันไม่ขอแนะนำให้ทำ)
6. ช่วยแก้ไข้ทับระดู ระดูทับไข้ ด้วยการใช้เปลือกต้นนำมาต้มกับน้ำดื่ม (เปลือกของลำต้น)
7. รากช่วยแก้ไข้ , แก้น้ำเหลืองเสียให้แห้ง , ทาผืนคันรักษาโรคผิวหนัง
8. น้ำมะยมช่วยต้านหวัดได้ เพราะมีวิตามินซีสูง
9. ผลมะยมมีฤทธิ์กัดเสมหะ ดับพิษเสมหะ ด้วยการรับประทานผลสุกหรือดิบก็ใช้ได้
10. ผลใช้เป็นยาระบาย
11. ช่วยรักษาเม็ดผดผื่นคัน หรือแก้โรคประดง (โรคผื่นคันตามผิวหนัง) ด้วยการใช้รากประมาณ 1 กิโลกรัมนำมาต้มกับน้ำ 10. ลิตร ต้มให้เดือดประมาณ 10 นาทีแล้วทิ้งไว้ให้อุ่นแล้วนำมาอาบ และควรทำควบคู่ไปกับการใช้รากฝนกับน้ำซาวข้าว
11. ช่วยแก้อาการปวดหลัง ปวดกล้ามเนื้อ โรคไขข้ออักเสบ ด้วยการนำผลมาตำรวมกับพริกไทยแล้วพอกบริเวณที่ปวด
12. นิยมรับประทานเป็นผลไม้สด และมีการนำมาประกอบอาหาร เช่น ใช้ทำส้มตำ ยอดอ่อนใช้รับประทานเป็นผักสด กินกับน้ำพริก ลาบ ขนมจีน ส้มตำ
13. มีการนำมาแปรรูปได้หลากหลาย เช่น มะยมแช่อิ่ม มะยมดอง มะยมเชื่อม น้ำมะยม มะยมแยม มะยมกวน หรือนำมาใช้ทำเป็นน้ำส้มสายชู

สรรพคุณของมะยม

1. ใบมะยมสรรพคุณใบมะยมแก้เบาหวาน ด้วยการใช้ใบสดและรากใบเตยพอประมาณนำมาใส่หม้อเติมน้ำแล้วต้มเอาน้ำดื่ม ซึ่งจะช่วยไปกระตุ้นตับอ่อนให้แข็งแรงและสามารถผลิตน้ำตาลในภาวะสมดุลโดยไม่ต้องพึ่งอินซูลินจากภายนอก
2. สรรพคุณใบมะยม ช่วยลดความดันโลหิต ด้วยการใช้ใบแก่พร้อมกานประมาณ 1 มือ นำมาใส่หม้อเติมน้ำพอท่วม ใส่น้ำตาลเล็กน้อยเพื่อดับรสเฝื่อน ต้มให้เดือนประมาณ 5 นาที แล้วนำมาดื่มจนความดันเป็นปกติ แล้วจึงหยุดรับประทาน (สูตรทางเลือก ท่านใดที่รักษาด้วยแพทย์แผนปัจจุบันอยู่แล้วไม่ควรหยุดยาที่แพทย์ให้รับประทาน)
3. ประโยชน์ของใบมะยม ช่วยบำรุงประสาท
4. ใบมะยมสรรพคุณทางยา ช่วยบรรเทาอาการปวดศีรษะ ด้วยการใช้ใบมะยมแก่รวมก้าน 1 กำมือนำมาต้มกับน้ำใส่น้ำตาลกรวดพอประมาณไม่ให้หวานมาก นำมาต้มจนเดือนดื่มครั้งละ 1 แก้ว เช้า-เย็น
5. แก้ไข้เหือด ไข้หัด ด้วยการใช้ใบต้มกับน้ำแล้วนำมาอาบ
6. ประโยชน์ใบมะยม ช่วยแก้สำแดง
7. ใบมะยมสรรพคุณ ช่วยรักษาโรคอีสุกอีใส ด้วยการใช้ใบต้มกับน้ำแล้วนำมาอาบ
8. สรรพคุณของใบมะยม ใบนำมาใช้ต้มน้ำอาบแก้พิษคัน
9. นำมาใช้ปรุงเป็นส่วนประกอบในยาเขียว
10. ใช้เป็นอาหารได้
11. ช่วยทำให้ผู้ที่มีอาการติดเหล้า สามารถเลิกเหล้าได้โดยเด็ดขาด ด้วยการใช้รากมะยมตัวผู้ นำมาสับเป็นชิ้นบาง ๆ จำนวน 10 ชิ้น ชิ้นละ 2 ข้อมือแล้วนำไปย่างไฟก่อน แล้วนำมาตากแดด 3 แดด แล้วจึงนำไปดองในเหล้าขาวพอท่วมยาประมาณ 5 วัน แล้วนำมาดื่ม ยิ่งช่วงกำลังเมาจะยิ่งดี เมื่อดื่มไปได้ไม่ถึงครึ่งแก้ว จะคลุ้มคลั่งและอาเจียนออกมา ซึ่งช่วงนี้ให้ระวังไว้ให้มาก เพราะอาจจะดิ้นคลุ้มคลั่งประสาทหลอนกันพักใหญ่ ต้องหาคนมาช่วยกันจับ ถ้าหมดช่วงนี้ไปได้ก็จะเป็นปกติ และไม่อยากดื่มเหล้าอีกเลย (อ้างอิง : คุณจำรัส เซ็นนิล, คุณสมจิต คำน้อย )

ขอบคุณข้อมูลจาก wikipedia , frynn
ขอบคุณภาพจาก สถาบันสอนอาชีพชี้ช่องรวย