ทีมอเวนเจอร์สไม่รอด! เขมรเคลม “มาร์เวลก็อปอังกอร์วัด” กล่าวหาฮอลลีวูดละเมิดลิขสิทธิ์ศิลปะโบราณ 900 ปี
ทีมอเวนเจอร์สไม่รอด! เขมรเคลม “มาร์เวลก็อปอังกอร์วัด” กล่าวหาฮอลลีวูดละเมิดลิขสิทธิ์ศิลปะโบราณ 900 ปี
กลุ่มผู้ใช้งานชาวกัมพูชาในแอปพลิเคชัน Telegram กำลังเป็นที่พูดถึงในโลกออนไลน์ หลังออกมา “เคลม” อย่างจริงจังว่า ค่ายหนังยักษ์ใหญ่ของอเมริกาอย่าง Marvel Studios ผู้สร้างแฟรนไชส์ชื่อดังอย่าง Avengers, Doctor Strange และ Eternals ได้ “ลอกเลียนแบบศิลปะจากอังกอร์วัด” ไปใช้ในภาพยนตร์หลายเรื่อง โดยไม่ได้รับอนุญาตจากกัมพูชา
เคลมแรง! มาร์เวล “ก็อปกำแพงอังกอร์วัด”
โพสต์ที่ถูกแชร์อย่างรวดเร็วในกลุ่ม Telegram ของชาวกัมพูชาระบุว่า ภาพลวดลายและลักษณะของฉากบางส่วนในภาพยนตร์ Doctor Strange in the Multiverse of Madness และ Avengers: Endgame มีความคล้ายคลึงกับ ภาพสลักหินบนผนังอังกอร์วัด ซึ่งมีอายุกว่า 900 ปี โดยเฉพาะลวดลายเทพเจ้าสวมเครื่องประดับและอาวุธในท่าทางสงคราม
...ของกลุ่มโพสต์ข้อความว่า
“มาร์เวลเอาศิลปะของเราไปใช้โดยไม่ให้เครดิตกัมพูชาเลย พวกเขาเรียกมันว่าเวทมนตร์หรือเทคโนโลยี แต่จริง ๆ แล้วมันคือศิลปะจากอังกอร์วัด!”
กล่าวหาฮอลลีวูด “ย่ำยีจิตใจชาวกัมพูชา”
ในโพสต์ดังกล่าวยังระบุอีกว่า การที่ภาพยนตร์ฮอลลีวูดระดับโลกนำลวดลายคล้ายของกัมพูชาไปใช้ โดยไม่กล่าวถึงต้นกำเนิดหรือให้เกียรติ ถือเป็น “การละเมิดลิขสิทธิ์ทางวัฒนธรรม” และ “การย่ำยีจิตใจของชาวกัมพูชา”
ชาวเน็ตบางรายถึงขั้นเรียกร้องให้รัฐบาลกัมพูชาฟ้องร้องค่ายมาร์เวล และเรียกค่าชดเชย “ทางศิลปวัฒนธรรม” พร้อมระบุว่า “ศิลปะของอังกอร์วัดคือของกัมพูชา ไม่ใช่ของโลกตะวันตก”
นักวิชาการชี้ “อังกอร์วัดเป็นแรงบันดาลใจของโลก”
อย่างไรก็ตาม นักวิชาการด้านศิลปวัฒนธรรมในภูมิภาคชี้ว่า ลวดลายของอังกอร์วัด มีอิทธิพลต่อสถาปัตยกรรมและศิลปะในหลายประเทศเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ รวมถึงไทย ลาว และพม่า ซึ่งทำให้การระบุว่า “มาร์เวลก็อปอังกอร์วัดโดยตรง” เป็นเรื่องยาก เพราะองค์ประกอบศิลป์เหล่านี้ถูกตีความและดัดแปลงมาหลายชั้น
“สิ่งที่มาร์เวลใช้เป็นเพียงแรงบันดาลใจจากศิลปะเอเชีย ไม่ได้คัดลอกตรง ๆ จากอังกอร์วัด และไม่มีหลักฐานทางกฎหมายว่ามีการละเมิดลิขสิทธิ์”
— นักวิจัยศิลปกรรมเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ กล่าว
โซเชียลสองฝั่งปะทะ
ฝั่งผู้ชมชาวกัมพูชาหลายคนเข้ามาแสดงความเห็นสนับสนุนกระแส “ปกป้องศิลปะเขมร” ขณะที่ผู้ใช้อินเทอร์เน็ตจากประเทศอื่น โดยเฉพาะไทยและเวียดนาม มองว่าเป็น “การเคลมเกินเหตุ” และตั้งคำถามกลับว่า กัมพูชาอาจตีความเกินจริง เพราะศิลปะในภาพยนตร์มาร์เวลเป็นเพียงการออกแบบในเชิงแฟนตาซีที่ไม่ได้อ้างอิงชาติใดโดยเฉพาะ
“ต่อไปคงบอกว่าไอรอนแมนได้แรงบันดาลใจจากนักรบอังกอร์”
— ความเห็นประชดประชันหนึ่งจากผู้ใช้ทวิตเตอร์ไทยระบุ
มาร์เวลยังไม่ตอบ
จนถึงขณะนี้ Marvel Studios ยังไม่มีการออกแถลงการณ์อย่างเป็นทางการต่อข้อกล่าวหาดังกล่าว ขณะที่สื่อกัมพูชาหลายแห่งเริ่มนำเรื่องนี้ไปตีข่าวในเชิง “วัฒนธรรมถูกขโมย” ทำให้ประเด็นนี้กำลังกลายเป็นกระแสพูดถึงทั้งในและนอกประเทศ
กรณี “เขมรเคลมอเวนเจอร์ส” กลายเป็นอีกหนึ่งปรากฏการณ์สะท้อนความไวต่อประเด็นวัฒนธรรมของกัมพูชา ที่มักมองว่าศิลปะของชาติถูกต่างชาตินำไปใช้โดยไม่ได้รับอนุญาต แม้ในความเป็นจริง หลายครั้งอาจเป็นเพียงแรงบันดาลใจในเชิงศิลป์ แต่กลับกลายเป็น “สงครามซอฟต์พาวเวอร์” รอบใหม่ในโลกออนไลน์ ที่ยังไม่มีทีท่าว่าจะสงบลงในเร็ววัน






















