ชุบชีวิตนกโดโด้จากการตัดต่อพันธุ์กรรมนกพิราบ

นอกจากไดโนเสาร์ที่สูญพันธุ์ไปกว่าล้านปีที่ผ่านยังมีสัตว์หลายตัวที่สูญพันธุ์ไปแล้วเช่นกัน อาทิในประเทศไทยเราจะเห็นได้คือ ละอง ละมั่ง สมัน เป็นต้น เเต่สัตว์เหล่านี้สูญพันธุ์ไปไม่กี่ 10 ปี หากสัตว์ที่สูญพันธุ์กว่าร้อยปีหล่ะ คุณนึกถึงอะไรบ้าง แต่ก็มีนักวิจัยหลายๆประเทศก็มีความพยามที่จะชุบชีวิตสัตว์เหล่านี้ขึ้นมาใหม่รวมถึง Colossal Biosciencesิด้วยเช่นกันที่พยามทำสิ่งนี้แต่ดูเหมือนจะประสบความสำเร็จด้วยนะ

Colossal Biosciences บริษัทเทคโนโลยีชีวภาพ ประเทศสหรัฐอเมริกา ได้สร้างความตื่นเต้นในแก่โลก ด้วยให้กำเนิด "หมาป่าไดร์วูล์ฟ" 3 ตัว ซึ่งสูญพันธุ์ไปเมื่อกว่า 10,000 ปีก่อน ด้วยเทคนิค "การดัดแปลงพันธุกรรม" ประกอบทางพันธุกรรมของหมาป่าสีเทา ซึ่งเป็นกระบวนการที่บริษัทเรียกว่าการคืนชีพได้สำเร็จในเดือนเมษายน 2568 ที่ผ่าน นอกจาก หมาป่าไดร์วูล์ฟกับ บริษัทยังพยายามจะคืนชีพนกโดโด้ แมมมอธขนยาว เสือแทสเมเนียน และนกโมอา ซึ่งเป็นนกที่บินไม่ได้อีกชนิด

Colossal ยังประกาศระดมทุนเพิ่มเติมอีก 120 ล้านดอลลาร์สำหรับโครงการนี้ ทำให้นับตั้งแต่เปิดตัวโครงการในเดือนกันยายน 2021 มีเงินรวม 555 ล้านดอลลาร์เพื่อชุบชีวิตนกโดโด้

นกโดโด้นกยักษ์ที่บินไม่ได้ สูญพันธุ์ไปเมื่อ 400 ปีก่อนด้วยน้ำมือมนุษย์ นักวิจัยพยายามหาทางชุบชีวิตนกชนิดมาโดยตลอด และในตอนนี้ก็มีความคืบหน้ามากขึ้นแล้ว โดยนักวิทยาศาสตร์ Colossal Biosciences บริษัทเทคโนโลยีชีวภาพในสหรัฐ เปิดเผยว่า พวกเขาประสบความสำเร็จในการเพาะเลี้ยงเซลล์เฉพาะทางจาก "นกพิราบ" ซึ่งเป็นญาติใกล้ชิดของนกโดโด้ที่ยังมีชีวิตอยู่ แม้ในตอนนี้จะยังคงห่างไกลจากในการชุบชีวิตนกโดโดที่เดินได้และมีชีวิตอีกครั้ง แต่ Colossal อธิบายว่าความก้าวหน้านี้เป็นก้าวสำคัญ

อย่างไรก็ตาม เทคนิคที่ใช้ในการนำนกอย่างโดโดกลับมา แตกต่างจากเทคนิคที่บริษัทใช้ในการสร้างไดร์วูล์ฟ เนื่องจากนกเจริญเติบโตในไข่และไม่สามารถโคลนนิ่งได้ในลักษณะเดียวกับสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ทำให้กระบวนการนี้ท้าทายมากขึ้น นักวิทยาศาสตร์ได้ค้นพบวิธีการเพาะเลี้ยงเซลล์ชนิดสำคัญที่เรียกว่า "เซลล์สืบพันธุ์แรกเริ่ม"(Primordial germ cells: PGC) ทำหน้าที่เป็นสารตั้งต้นของเซลล์ไข่และอสุจิ จากนกพิราบธรรมดา (Columba livia) ซึ่งพบได้ตามเมืองต่าง ๆ ทั่วโลก อีกทั้งนกชนิดนี้มีการผสมพันธุ์อย่างกว้างขวางและมีสายเลือดใกล้ชิดกับนกโดโดมากที่สุดในปัจจุบัน

แอนนา คีย์ต ผู้อำนวยการฝ่ายนกของ Colossal กล่าวว่า ก่อนหน้านี้นักวิทยาศาสตร์สามารถเพาะเลี้ยงเซลล์สืบพันธุ์แรกเริ่มในไก่และห่านได้ ซึ่งถูกตีพิมพ์เมื่อเกือบ 20 ปีที่แล้ว แต่สูตรนี้ไม่สามารถนำไปใช้กับนกชนิดอื่น ๆ ได้ แม้แต่นกกระทา ซึ่งเป็นสายพันธุ์ที่มีความใกล้ชิดก็ตาม

ดังนั้นการค้นพบสูตรสำหรับนกพิราบของ Colossal ช่วยขยายขอบเขตเทคโนโลยีการสืบพันธุ์ของนกอย่างมาก และเป็นรากฐานสำหรับงานด้านนกโดโด้ ทีมวิจัยได้ทดสอบสูตรอาหารมากกว่า 300 สูตร ก่อนที่จะได้ส่วนผสมที่เหมาะสมของปัจจัยการเจริญเติบโต โมเลกุล และสารเมตาบอไลต์ ซึ่งช่วยให้เซลล์สืบพันธุ์นกพิราบสามารถเจริญเติบโตได้นานถึง 60 วัน

ขั้นตอนต่อไปคือการพยายามใช้เซลล์เหล่านี้ เพื่อสร้างนกพิราบที่มีชีวิตซึ่งเกิดจากเซลล์ดังกล่าว เพื่อเป็นหลักฐานยืนยันแนวคิด

ในขณะเดียวกัน Colossal กำลังพยายามเพาะเลี้ยงเซลล์สืบพันธุ์ดั้งเดิมของนกพิราบนิโคบาร์ ซึ่งมีความใกล้ชิดกับนกโดโดมากกว่า โดยในตอนนี้ได้จัดตั้งอาณานิคมเพาะพันธุ์นกเหล่านี้ในรัฐเท็กซัส และเริ่มเก็บเซลล์สืบพันธุ์แรกเริ่มแล้ว

นอกเหนือจากนั้น Colossal ต้องสามารถดัดแปลงเซลล์สืบพันธุ์ของนกพิราบนิโคบาร์ให้มีลักษณะเหมือนนกโดโด โดยอาศัยข้อมูลจีโนมของนกที่สูญพันธุ์ซึ่งเก็บรักษาไว้ในตัวอย่างจากพิพิธภัณฑ์

จากนั้นนักวิทยาศาสตร์จะฉีด PGC ของนกพิราบนิโคบาร์ที่ผ่านการดัดแปลงพันธุกรรมเข้าไปในตัวอ่อนของไก่ทั่วไป ทั้งไก่ตัวผู้และไก่ตัวเมีย ที่ได้รับการดัดแปลงพันธุกรรมไม่ให้สร้างเซลล์สืบพันธุ์ของตัวเอง ทั้งนี้นักวิจัยนิยมไก่ในการทดลองมากกว่านกพิราบ เพราะไก่บินไม่ได้ เลี้ยงง่ายกว่า และรู้วิธีดัดแปลงพันธุกรรมของไก่อยู่แล้ว

นักวิจัยหวังว่า เซลล์สืบพันธุ์แรกเริ่มของนกพิราบนิโคบาร์ที่ผ่านการดัดแปลงพันธุกรรมจะสามารถพัฒนาเป็นไข่และอสุจิที่ใช้งานได้ หากทุกอย่างเป็นไปตามคาด เซลล์ไข่และอสุจิของลูกไก่ที่ผ่านการดัดแปลงพันธุกรรมฟักออกมาจะมีลักษณะทางพันธุกรรมที่คล้ายกับนกโดโด้

นักวิทยาศาสตร์กำลังพยายามชุบชีวิตนกโดโดที่สูญพันธุ์ไปแล้ว โดยใช้เทคโนโลยีตัดต่อพันธุกรรมจากเซลล์ของนกพิราบซึ่งเป็นญาติใกล้ชิด
ความคืบหน้าสำคัญคือการเพาะเลี้ยง "เซลล์สืบพันธุ์แรกเริ่ม" (PGCs) จากนกพิราบได้สำเร็จ ซึ่งจะถูกนำไปดัดแปลงพันธุกรรมให้เหมือนนกโดโด และใช้ไก่เป็นสัตว์อุ้มบุญในการสร้างลูกนก
ผู้เชี่ยวชาญบางส่วนมองว่าผลลัพธ์ที่ได้จะไม่ใช่นกโดโดที่แท้จริง แต่เป็นสัตว์ลูกผสมที่ถูกดัดแปลงให้มีลักษณะคล้ายคลึงเท่านั้น โดยคาดว่าโครงการนี้จะใช้เวลาอย่างน้อย 5-7 ปี

“นกโดโด้” นกยักษ์ที่บินไม่ได้ สูญพันธุ์ไปเมื่อ 400 ปีก่อนด้วยน้ำมือมนุษย์ นักวิจัยพยายามหาทางชุบชีวิตนกชนิดมาโดยตลอด และในตอนนี้ก็มีความคืบหน้ามากขึ้นแล้ว โดยนักวิทยาศาสตร์ Colossal Biosciences บริษัทเทคโนโลยีชีวภาพในสหรัฐ เปิดเผยว่า พวกเขาประสบความสำเร็จในการเพาะเลี้ยงเซลล์เฉพาะทางจาก “นกพิราบ” ซึ่งเป็นญาติใกล้ชิดของนกโดโดที่ยังมีชีวิตอยู่

แม้ในตอนนี้จะยังคงห่างไกลจากในการชุบชีวิตนกโดโดที่เดินได้และมีชีวิตอีกครั้ง แต่ Colossal อธิบายว่าความก้าวหน้านี้เป็นก้าวสำคัญ

“นี่เป็นก้าวที่สำคัญอย่างยิ่งสำหรับโครงการนกโดโด และสำหรับการอนุรักษ์นกในวงกว้าง ถือเป็นก้าวแรกที่เราทำมานาน และในตอนนี้เราก็พร้อมลุยแล้ว” เบธ ชาปิโร หัวหน้าเจ้าหน้าที่ฝ่ายวิทยาศาสตร์ของ Colossal กล่าว

เมื่อเดือนเมษายน 2025 บริษัทได้สร้างความตื่นเต้นในแก่โลก ด้วยให้กำเนิด “หมาป่าไดร์วูล์ฟ” 3 ตัว ซึ่งสูญพันธุ์ไปเมื่อกว่า 10,000 ปีก่อน ด้วยเทคนิค “การดัดแปลงพันธุกรรม” ประกอบทางพันธุกรรมของหมาป่าสีเทา ซึ่งเป็นกระบวนการที่บริษัทเรียกว่าการคืนชีพ

นอกจาก หมาป่าไดร์วูล์ฟกับนกโดโดแล้ว บริษัทยังพยายามจะคืนชีพแมมมอธขนยาว เสือแทสเมเนียน และนกโมอา ซึ่งเป็นนกที่บินไม่ได้อีกชนิด

Colossal ยังประกาศระดมทุนเพิ่มเติมอีก 120 ล้านดอลลาร์สำหรับโครงการนี้ ทำให้นับตั้งแต่เปิดตัวโครงการในเดือนกันยายน 2021 มีเงินรวม 555 ล้านดอลลาร์

อย่างไรก็ตาม เทคนิคที่ใช้ในการนำนกอย่างโดโดกลับมา แตกต่างจากเทคนิคที่บริษัทใช้ในการสร้างไดร์วูล์ฟ เนื่องจากนกเจริญเติบโตในไข่และไม่สามารถโคลนนิ่งได้ในลักษณะเดียวกับสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ทำให้กระบวนการนี้ท้าทายมากขึ้น สำหรับนก ส่วนที่ช้าที่สุดของกระบวนการนี้คือเราต้องสร้างนกสองรุ่น เราไม่สามารถโคลนนิ่งเซลล์ได้ ดังนั้นเราจึงต้องสร้างแม่และพ่อแยกกัน แล้วจึงค่อยผสมพันธุ์เพื่อให้ได้ยีนทั้งสองชุดที่ได้รับการดัดแปลง กระบวนการทั้งหมดจึงค่อนข้างช้า ชาปิโรกล่าวว่า การเพาะเลี้ยงเซลล์สืบพันธุ์

นักวิทยาศาสตร์ได้ค้นพบวิธีการเพาะเลี้ยงเซลล์ชนิดสำคัญที่เรียกว่า “เซลล์สืบพันธุ์แรกเริ่ม” (Primordial germ cells: PGC) ทำหน้าที่เป็นสารตั้งต้นของเซลล์ไข่และอสุจิ จากนกพิราบธรรมดา (Columba livia) ซึ่งพบได้ตามเมืองต่าง ๆ ทั่วโลก อีกทั้งนกชนิดนี้มีการผสมพันธุ์อย่างกว้างขวางและมีสายเลือดใกล้ชิดกับนกโดโดมากที่สุดในปัจจุบัน

แอนนา คีย์ต ผู้อำนวยการฝ่ายนกของ Colossal กล่าวว่า ก่อนหน้านี้นักวิทยาศาสตร์สามารถเพาะเลี้ยงเซลล์สืบพันธุ์แรกเริ่มในไก่และห่านได้ ซึ่งถูกตีพิมพ์เมื่อเกือบ 20 ปีที่แล้ว แต่สูตรนี้ไม่สามารถนำไปใช้กับนกชนิดอื่น ๆ ได้ แม้แต่นกกระทา ซึ่งเป็นสายพันธุ์ที่มีความใกล้ชิดก็ตาม ดังนั้นการค้นพบสูตรสำหรับนกพิราบของ Colossal ช่วยขยายขอบเขตเทคโนโลยีการสืบพันธุ์ของนกอย่างมาก และเป็นรากฐานสำหรับงานด้านนกโดโด

ทีมวิจัยได้ทดสอบสูตรอาหารมากกว่า 300 สูตร ก่อนที่จะได้ส่วนผสมที่เหมาะสมของปัจจัยการเจริญเติบโต โมเลกุล และสารเมตาบอไลต์ ซึ่งช่วยให้เซลล์สืบพันธุ์นกพิราบสามารถเจริญเติบโตได้นานถึง 60 วันใ นขณะเดียวกัน Colossal กำลังพยายามเพาะเลี้ยงเซลล์สืบพันธุ์ดั้งเดิมของนกพิราบนิโคบาร์ ซึ่งมีความใกล้ชิดกับนกโดโดมากกว่า โดยในตอนนี้ได้จัดตั้งอาณานิคมเพาะพันธุ์นกเหล่านี้ในรัฐเท็กซัส และเริ่มเก็บเซลล์สืบพันธุ์แรกเริ่มแล้วน อกเหนือจากนั้น Colossal ต้องสามารถดัดแปลงเซลล์สืบพันธุ์ของนกพิราบนิโคบาร์ให้มีลักษณะเหมือนนกโดโด โดยอาศัยข้อมูลจีโนมของนกที่สูญพันธุ์ซึ่งเก็บรักษาไว้ในตัวอย่างจากพิพิธภัณฑ์จากนั้นนักวิทยาศาสตร์จะฉีด PGC ของนกพิราบนิโคบาร์ที่ผ่านการดัดแปลงพันธุกรรมเข้าไปในตัวอ่อนของไก่ทั่วไป ทั้งไก่ตัวผู้และไก่ตัวเมีย ที่ได้รับการดัดแปลงพันธุกรรมไม่ให้สร้างเซลล์สืบพันธุ์ของตัวเอง ทั้งนี้นักวิจัยนิยมไก่ในการทดลองมากกว่านกพิราบ เพราะไก่บินไม่ได้ เลี้ยงง่ายกว่า และรู้วิธีดัดแปลงพันธุกรรมของไก่อยู่แล้ว

นักวิจัยหวังว่า เซลล์สืบพันธุ์แรกเริ่มของนกพิราบนิโคบาร์ที่ผ่านการดัดแปลงพันธุกรรมจะสามารถพัฒนาเป็นไข่และอสุจิที่ใช้งานได้ หากทุกอย่างเป็นไปตามคาด เซลล์ไข่และอสุจิของลูกไก่ที่ผ่านการดัดแปลงพันธุกรรมฟักออกมาจะมีลักษณะทางพันธุกรรมที่คล้ายกับนกโดโด้ เบน แลมม์ ซีอีโอของ Colossal Biosciences คาดว่า กระบวนการทั้งหมดนี้จะใช้เวลาอย่างน้อย 5-7 ปี

อย่างไรก็ตามารทดลองที่กล่าวมาข้างต้นนี้ ก็มีนักวิจารณ์บางกลุ่มได้แสดงความคิดเห็นต่างจากงานวิจัย ว่า แม้นักวิจัยของ Colossal จะกำลังพัฒนาสาขาพันธุวิศวกรรม แต่ความจริงแล้วไม่ได้ถือว่าเป็นการคืนชีพสัตว์ที่สูญพันธุ์ไปแล้ว เพราะสัตว์ที่ได้ออกมาก็ถือว่าเป็นสายพันธุ์ลูกผสมที่ผ่านการดัดแปลงพันธุกรรมได้เท่านั้น

เขากล่าวว่าเป็นไปไม่ได้ที่จะนำสัตว์ที่สูญพันธุ์กลับคืนมา เพราะสัตว์เหล่านี้มีมากกว่าแค่ชุดยีน โดยในระหว่างการพัฒนา จีโนมจะมีปฏิสัมพันธ์กับจีโนมของพ่อแม่ ฮอร์โมน และสภาพแวดล้อม ทำให้ยีนถูกสร้างในรูปแบบที่ซับซ้อน ซึ่งมนุษย์ไม่สามารถรู้โครงสร้างเหล่านี้ในสัตว์ที่สูญพันธุ์ไปแล้วและทำซ้ำได้เลย

"แม้ว่าการดัดแปลงพันธุกรรมและการใส่ยีนสัตว์ที่สูญพันธุ์เข้าไปในสัตว์ปัจจุบันจะเป็นเรื่องที่น่าประทับใจ แต่การเรียกสิ่งนี้ว่าการคืนชีพนั้นเกินจริงไปมาก" แมคดูกัล-แชคเคิลตันกล่าว

อย่างไรก็ตาม บริษัทกล่าวว่าเป้าหมายของบริษัทไม่ใช่การนำสิ่งมีชีวิตที่มีลักษณะทางพันธุกรรมเหมือนกับสัตว์ที่สูญพันธุ์ไป 100% กลับมา แต่เพื่อสร้างสัตว์ที่มีลักษณะสำคัญเหมือนสัตว์ต้นฉบับและมีชีวิตอยู่ได้จริง

นอกจากนี้ เทคโนโลยีใหม่ที่ Colossal พัฒนาขึ้น สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการอนุรักษ์นกได้ด้วย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในพื้นที่ที่ประชากรนกที่มีอยู่มีความแปรปรวนทางพันธุกรรมเพียงเล็กน้อย ตามที่ ค็อก ฟาน โอสเตอร์เฮาต์ ศาสตราจารย์ด้านพันธุศาสตร์วิวัฒนาการ คณะวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม มหาวิทยาลัยอีสต์แองเกลีย กล่าว

ฟาน โอสเตอร์เฮาต์ เป็นหนึ่งในผู้ได้รับเงินบริจาคจาก Colossal สำหรับงานวิจัยเกี่ยวกับนกพิราบสีชมพูที่ใกล้สูญพันธุ์ เขากล่าวว่าการดัดแปลงยีนของสัตว์ใกล้สูญพันธุ์อาจช่วยให้พวกมันปรับตัวเข้ากับถิ่นที่อยู่อาศัยที่เสื่อมโทรมลงหรือรับมือโรคภัยไข้เจ็บต่าง ๆ ได้ดีขึ้น 

"เราอาจจะสามารถดัดแปลงยีนต้านทานต่อเชื้อโรคบางชนิดที่อยู่ในสายพันธุ์ใกล้เคียงหรือสูญพันธุ์ไปแล้ว มาใส่ในนกทั่วไปก็ได้" ฟาน โอสเตอร์เฮาต์ตั้งข้อสังเกต นอกจากนี้เราไม่จำเป็นต้องปล่อยให้สิ่งมีชีวิตสูญพันธุ์ไปก่อน แล้วค่อยมาหากทางคืนชีพพวกมัน เราสามารถช่วยกันป้องกันการสูญพันธุ์ ป้องกันการสูญเสียถิ่นที่อยู่อาศัยได้เลยตั้งแต่ตอนนี้ เพราะเทคโนโลยีไม่สามารถแก้ไขวิกฤติความหลากหลายทางชีวภาพได้

นี่คืองานวิจัยที่มนุษย์ต้องการปลุกฟื้นคืนชีพสัตว์ที่สูญพันธุ์ หากในมุมมองของผู้เขียนเองมองว่า ในปัจจุบันก็มีสัตว์อีกหลายพันธุ์ที่เข้าข่ายจะสูญพันธุ์ ดังนั้นสิ่งที่ดีที่สุดกว่าการที่เราจะมาชุบชีวิตพวกเขาเหล่านั้น คือการอนุรัษ์ให้พวกเขายังคงดำรงอยู่ในโลกนี้จะดีกว่า

*******