โกเบคลี เตเป ปฏิทินสุริยคติที่เก่าแก่ที่สุดในโลก

การแกะสลักที่โกเบคลี เตเป ซึ่งเป็นแหล่งโบราณคดีอายุ 12,000 ปีในประเทศตุรกีตอนใต้ อาจแสดงถึงปฏิทินสุริยะที่เก่าแก่ที่สุดในโลก การศึกษาล่าสุดโดยนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยเอดินเบอระชี้ให้เห็นว่า สัญลักษณ์รูป V ที่แกะสลักบนเสาหินของไซต์นี้อาจบันทึกเหตุการณ์ทางดาราศาสตร์ที่กระตุ้นการเปลี่ยนแปลงสำคัญในอารยธรรมมนุษย์

นักวิจัยพบว่าแต่ละรูป V อาจแทนวันหนึ่งวัน ทำให้สามารถนับปฏิทินสุริยะที่มี 365 วันบนเสาหินหนึ่งได้ โดยประกอบด้วย 12 เดือนตามดวงจันทร์และวันพิเศษอีก 11 วัน จุดที่แสดงถึงการเกิดขึ้นของวันเหมายันฤดูร้อนถูกแทนด้วยรูป V ที่สวมอยู่รอบคอของสัตว์คล้ายกับนก ในขณะที่รูปปั้นใกล้เคียงซึ่งอาจแทนเทพเจ้าอื่น ๆ ก็มีสัญลักษณ์รูป V ที่คอเช่นกัน

เนื่องจากทั้งวงจรของดวงจันทร์และดวงอาทิตย์ถูกแสดงออกมา การแกะสลักเหล่านี้อาจเป็นปฏิทินจันทรุปราคา (lunisolar calendar) ที่เก่าแก่ที่สุดในโลก ซึ่งอิงจากระยะของดวงจันทร์และตำแหน่งของดวงอาทิตย์ ปฏิทินประเภทนี้มีอายุก่อนตัวอย่างอื่น ๆ ที่รู้จักกันมาเป็นเวลาหลายพันปี

นักวิจัยยังเสนอว่า การแกะสลักเหล่านี้บันทึกการชนของเศษดาวหางที่กระทบโลกเมื่อประมาณ 13,000 ปีก่อน ซึ่งทำให้เกิดยุคน้ำแข็งขนาดเล็กที่ยาวนานกว่า 1,200 ปี เหตุการณ์นี้อาจกระตุ้นการเกิดลัทธิหรือศาสนาใหม่ในภูมิภาคอนาโตเลีย ซึ่งมีอิทธิพลต่อการพัฒนาอารยธรรม

การค้นพบนี้ยังยืนยันว่าชาวโบราณสามารถบันทึกวันที่โดยใช้การเคลื่อนที่ของแกนโลก (precession) ซึ่งส่งผลต่อการเคลื่อนที่ของกลุ่มดาวบนท้องฟ้า ได้อย่างน้อย 10,000 ปีก่อนที่จะถูกบันทึกโดยนักดาราศาสตร์ชาวกรีก ฮิปปาร์คัส ในปี 150 ก่อนคริสต์ศักราช การค้นพบนี้ท้าทายความเข้าใจของเราเกี่ยวกับสังคมโบราณและความรู้ทางดาราศาสตร์ของพวกเขา