สูงยิ่งกว่าเขาเอเวอเรสต์! "สมุทรชาเลนเจอร์ดีป" ร่องลึกที่ลึกที่สุดในมหาสมุทรมนุษย์น้อยคนที่จะลงไปถึง
แม้ว่าทะเลจะเป็นต้นกำเนิดของสิ่งมีชีวิต ทว่าเป็นขอบเขตที่มนุษย์ยากจะเอื้อมถึง ยิ่งลึกลงไปเท่าไหร่ มหาสมุทรก็ยิ่งลึกลับมากขึ้นเท่านั้น แล้วหากเป็นจุดที่ลึกล้ำที่สุดของห้วงสมุทรล่ะ มนุษย์เราจะรู้จักมันดีแค่ไหนกันเชียวลึกลงไปใต้ก้นมหาสมุทรแปซิฟิก ใกล้กับเกาะกวมและทางใต้ของหมู่เกาะมาเรียนา เป็นตำแหน่งที่แผ่นเปลือกโลกสองแผ่นคือแผ่นแปซิฟิกและแผ่นมาเรียนามาบรรจบกัน ทั้งสองแผ่นมุดตัวลึกลงไปใต้มหาสมุทร เกิดเป็นร่องลึกก้นสมุทรมาเรียนา (Mariana Trench) ณ จุดนี้เอง คือตำแหน่งที่ต่ำที่สุดของแผ่นเปลือกโลกเท่าที่มนุษยชาติรู้จัก ร่อง’มาเรียนานี้มีรูปร่างคล้ายพระจันทร์เสี้ยวที่หัดด้านแหว่งมาทางตะวันตก มีความยาวตั้งแต่ทิศเหนือจรดใต้กว่า 2,540 กิโลเมตร กว้างโดยเฉลี่ยประมาณ 69 กิโลเมตร
แม้ร่อง’มาเรียนาจะเป็นที่รู้จักมายาวนาน แต่การสำรวจเพื่อหาความลึกสุดหยั่งของมันเพิ่งจะเริ่มจากการสำรวจชาเลนเจอร์ (Challenger expedition) ในปี 1875 นี่เอง ในตอนนั้นวัดความลึกของจุดที่อยู่ทางใต้ของร่องนี้ได้ประมาณ 8 กิโลเมตร แต่ตัวเลขนั้นก็ยังห่างจากของจริงอยู่มาก จนกระทั่งในปี 1957 คณะสำรวจของสหภาพโซเวียตก็ได้ความลึกเฉลี่ยของร่อง’มาเรียนาออกมาที่ 10.99 กิโลเมตรจนถึงตอนนี้จุดที่ลึกที่สุดของร่องลึกก้นสมุทรมาเรียนา คือจุดที่เรียกว่าชาเลนเจอร์ ดีพ (Challenger Deep) จุดนี้ลึกถึง 11.03 กิโลเมตร ซึ่งถือเป็นจุดที่ลึกที่สุดบนแผ่นเปลือกโลกที่เราหาพบ ที่จุดนี้สภาพแวดล้อมแยกต่างอย่างสุดขั้วจากบนผิวน้ำ ด้วยแรงดัน 1,086 บาร์ หรือ กว่าหนึ่งพันเท่าของที่เรากำลังอาศัยอยู่ (จินตนาการถึงของที่หนัก 1 กิโลกรัม ลงไปอยู่ที่จุดนี้จะหนักเกิน 1 ตัน) จนกระทั่งโมเลกุลของน้ำก็มีความหนาแน่นกว่าบนผิวถึง 4.96 เท่า ขณะที่อุณหภูมิจะต่ำจนเกือบติดลบ
ปัจจุบันมีมนุษย์เพียงแค่ 4 คน ที่ได้ไปอยู่ในจุดลึกเกินกว่า 10 กิโลเมตรของชาเลนเจอร์ ดีพ คือ Jacques Piccard และ Don Walsh ที่ลงไปถึงจุด 10.92 กิโลเมตรเมตรในปี 1960 ตามมาด้วย James Cameron (ผู้กำกับภาพยนตร์อย่าง Terminator, Aliens, Titanic, Avatar) ที่ลงไปถึง 10.90 กิโลเมตรในปี 2012 และคนสุดท้ายคือ Victor Vescovo ที่ลงไปถึง 10.93 กิโลเมตรในเดือนเมษายนปี 2019 และอีกครั้งในเดือนพฤษภาคมปีเดียวกัน และกลายเป็นมนุษย์คนแรกที่ลงไปถึงชาเลนเจอร์ดีพถึงสองครั้ง
ถ้าแค่อ่าน อาจจะนึกภาพกันไม่ออกว่าชาเลนเจอร์ดีพนั้นลึกเพียงไร ให้ลองนึกภาพถึงยอดเขาเอเวอเรสต์ที่สูงถึง 8,848 เมตร ถ้าเราเอาเขาทั้งลูกวางลงไปจนถึงฐานของของชาเลนเจอร์ดีพ ยอดเขาจะอยู่ใต้ผิวน้ำถึงสองกิโลเมตร ลึกขนาดนั้นทีเดียว






