เฮฟเฟสตุส (Hephaestus) หรือ วัลแคน เทพแห่งไฟ โลหะ และการช่าง

เฮฟเฟสตุส (Hephaestus) หรือ วัลแคน เทพแห่งไฟ โลหะ และการช่าง เป็นบุตรของ Zeus กับ Hera
(บางตำราว่าเป็นบุตรของ Hera ผู้เดียว) พระองค์เป็นเทพที่พิการและอัปลักษณ์ มีประวัติกำเนิดเล่าแตกต่างกัน
เป็น 2 นัย

นัยหนึ่งว่าเป็นเทพบุตรของเจ้าแม่ฮีรากับเทพปรินายกซูสโดยตรง แต่อีกนัยหนึ่งว่าฮีฟีสทัสถือกำเนิดแต่เจ้าแม่เฮร่า
ทำนองเทวีเอเธน่าเกิดกับซูสฉะนั้น คือผุดขึ้นจากเศียรของเจ้าแม่โดยลำพังตนเอง ทั้งนี้เนื่องด้วยเจตจำนงของ
เจ้าแม่ฮีราที่ ต้องการจะแก้ลำซูสในการกำเนิดของเทวีเอเธน่าให้เทพทั้งปวงเห็นว่า เมื่อซูสทำให้เทวีเอเธน่าเกิดเองได้
เจ้าแม่ก็สามารถทำให้ ฮีฟีสทัสเกิดเองได้เช่นกัน แต่ถึงกำเนิดของเทพฮีฟีสทัสจะเป็นประการใด

ก็ต้องนับว่าฮีฟีสทัสเป็นเทพบุตรของ ซุส ด้วยเช่นกัน หากมีข้อควรกล่าวก็ คือว่า ฮีฟีสทัส " ติดแม่ " มากกว่า " ติดพ่อ "
และเข้ากับ " แม่ " ทุกคราวที่ " พ่อแม่ทะเลาะกัน " ตามประสา " ผัวเจ้าชู้ " กับ " เมียขี้หึง " ทั่วไป
ในคราวหนึ่งซูสประสงค์จะลงโทษเฮร่า ให้เข็ดหลาบ เอาโซ่ทองล่ามเจ้าแม่แขวนไว้กับกิ่งฟ้าห้อยโตงเตง อยู่
ดังนั้น ฮีฟีสทัส ก็เข้าช่วย โดยพยายามแก้ไขโซ่จะให้เฮร่าเป็นอิสระ ซูส บันดาลโทสะ จึงจับ ฮีฟีสทัส
ขว้างลงมาจากสวรรค์



ฮีฟีสทัสตกจากสวรรค์เป็นเวลาถึง 9 วันจึงลงมาถึงมนุษย์โลก ณ เกาะเลมนอสในทะเลเอจีน และเนื่องในการตกครั้งนี้
จึงทำให้มีเท้าแปเป๋ไปข้างหนึ่งตั้งแต่นั้นมา แต่ทั้งที่ต้องฮีฟีสทัสต้องพิการเช่นนั้นด้วยหมายจะช่วยมารดา
เฮร่าผู้เป็นมารดาก็หาแยแสเหลียวแลไม่ ฮีฟีสทัสเทพบุตรบังเกิดความโทมนัสซ้ำเติมอย่างแสนสาหัส
ในความเฉยเมยของเจ้าแม่ ถึงกับตั้งปณิธานว่าจะไม่กลับขึ้นไปบนเขาโอลิมปัสอีก จึงสร้างวังประทับอยู่ในเกาะเลมนอส
พร้อมทั้งตั้งโรงหล่อ ทำงานในฐานะช่างฝีมือประกอบโลหะนานาชนิด โดยมีพวกยักษ์ไซคลอปส์เป็นลูกมือ



และฮีฟีสทัสก็ได้เอาคืนความเมินเฉยของมารดา ฮีฟีสทัสจึงสร้างบัลลังก์ทองคำเปล่งสะพรั่งพร้อมด้วยลวดลายสลักเสลา
อย่างหาที่เปรียบมิได้ขึ้นตัวหนึ่ง เป็นบัลลังก์กลประกอบด้วยลานกลไกซ่อนอยู่ข้างใน ส่งขึ้นไปถวายเจ้าแม่เฮร่า
พอนางพึงพอใจในความงามองบัลลังก์กล สำคัญว่าเป็นของบุตรถวายโดยซื่อ พอขึ้นประทับเครื่องกลไกที่ซ่อนอยู่
ก็ดีดกระหวัดรัดองค์เจ้าแม่ตรึงติดกับบัลลังก์อย่างมั่นคง จนไม่สามารถแม้แต่จะขยับเขยื้อนองค์ แม้เทพทั้งปวง
จะรวมกำลังกันเข้าแก้ไขก็จนปัญญา ไม่มีทางปลดเปลื้องพันธนาการให้หลุดออกไปได้

เมื่อเหนือกำลังทวยเทพดังนั้นเฮอร์มีสเทพผู้มีลิ้นทูตจึงอาสามาเกลี้ยกล่อมวอนง้อขอให้ฮีฟีสทัสขึ้นไปช่วยแก้
แต่ “ลิ้นทูต” ของเฮอร์มีสกลับกลายเป็น “ลิ้นถึก” ในกรณีนี้



แม้เฮอร์มีสจะหว่านล้อมด้วยความคมขำไพเราะสักเพียงใด ก็ไม่อาจชักจูงฮีฟีสทัสให้ขึ้นไปบนเขาโอลิมปัสได้
ทวยเทพประชุมปรึกษากันอีกวาระหนึ่ง มองไม่เห็นใครนอกจากเทพไดโอนิซัสจะช่วยได้ จึงเห็นชอบพร้อมกัน
ส่งไดโอนิซัสลงมาเกลี้ยกล่อมเทพฮีฟีสทัสด้วยอุบาย คือใช้วิธีมอมฮีฟีสทัสด้วยน้ำองุ่นจนฮีฟีสทัสเคลิบเคลิ้มมึนเมา
แล้วไดโอนิซัสก็พาฮีฟีสทัสขึ้นไปแก้เครื่องกลพันธนาการให้เจ้าแม่เฮร่าเป็นอิสระจนได้

ใช่แต่เท่านั้น ไดโอนิซัสยังช่วยไกล่เกลี่ยให้เทพบิดามาดรและเทพบุตรออมชอมเข้ากันได้ดังปกติอีกด้วย
แต่ทั้งที่ได้รับความยกย่องโปรดปรานเทียมเท่าเทพองค์อื่นๆ ในคณะเทพโอลิมเปียนแล้วเช่นนั้น
ฮีฟีสทัสก็ไม่ยินดีที่จะอยู่บนเขาโอลิมปัสเป็นประจำ จะขึ้นไปก็เฉพาะคราวประชุมเทพสภาและในวาระอื่นๆ เท่านั้น

ในยามปกติฮีฟีสทัสยังคงขลุกอยู่ในโรงหล่อและหมกมุ่นง่วนกับงานช่างเป็นนิตย์ แม้จะถูกยกย่องให้เป็เทพแห่งการช่างของกรีก
เพราะการสร้างวังที่ประทับของเทพแต่ละองค์บนเขาโอลิมปัสนั้นเป็นลูกมือของฮีฟีสทัสทั้งสิ้น



นอกจากนี้ฮีฟีสทัสยังเป็นผู้ออกแบบประกอบเครื่องตกแต่งตำหนักต่างๆด้วยโลหะประดับมณีแวววาวจับตา
และประกอบอสนีบาตเป็นอาวุธถวายแก่ซูส กับศรรักให้อิรอส ของที่ฮีฟีสทัสสร้างขึ้น เด่นๆก็มีดังนี้

- อาวุธของ Achilles และ Aeneas
- คทาของ Agamemnon
- สร้อยคอของ Harmonia ซึ่งผู้สวมใส่จะประสบเคราะห์ร้าย
- โล่ของ Heracles