โนคันชิ สัปเหร่อญี่ปุ่น

–โนคันชิ สัปเหร่อญี่ปุ่น–
________________
.
ถ้าพูดถึงอาชีพสัปเหร่อแล้วล่ะก็หลายคนคงนึกถึงตาแก่เฝ้าสุสาน หรือ คนที่ทำหน้าที่ดูแลพิธีกรรมต่าง ๆ ของคนตายเป็นแน่แท้ ๆ แน่ล่ะว่า ในประเทศญี่ปุ่นนั้นเป็นอาชีพที่แทบไม่ค่อยได้ถูกเล่าหรือพูดถึงบนแผ่นฟิลม์หรือเป็นที่รับรู้ของผู้คนสักเท่าไหร่นัก เพราะ อาชีพนี้ไม่ค่อยมีใครต้องการทำเท่าไหร่นัก และ ถูกลืมไปในซอกลืบของสังคมญี่ปุ่น
.
กระทั่งหนังเรื่อง Departure ของ Yōjirō Takita คว้ารางวัลออสการ์ดภาพยนตร์ต่างประเทศยอดเยี่ยมมาได้ เรื่องราวโนคันชิจึงได้รับการเปิดเผยและเป็นที่พูดถึงในสังคมญี่ปุ่นมากขึ้น
.
โนคันชิ เป็น อาชีพที่ถูกเรียกว่า มีส่วนสำคัญอย่างมากในสังคมญี่ปุ่น เนื่องจากเป็นผู้ดูแลคนที่ตายตั้งแต่ การดูแลตั้งแต่การทำศพ การจัดส่งศพ หาวัดฝังหรือเผา หรือกระทั่งจัดการด้านหาพระมาสวดเองก็ตาม แน่นอนว่า โนคันชิเป็นธุรกิจอย่างหนึ่งที่หากินกับคนตายจนหลายคนรังเกียจด้วยซ้ำ
.
หนำซ้ำยังค่อนข้างจะเรียกว่า ไม่อยากสมาคมกับพวกเขาเลย
.
แม้ว่าในภาพยนตร์จะเน้นดราม่ามากเกินไปจนหลายอย่างไม่ตรงความจริงนัก แต่ โนคันชิ หรืออาชีพสัปเหร่อนั้นถูกตั้งแง่ในสังคมญี่ปุ่นเพราะมองว่า คนที่ทำงานนี้อยู่กับสิ่งอัปมงคลไม่ควรข้องแวะหรือเกี่ยวข้องด้วย
.
ในสมัยโบราณนั้น โนคันชิจัดว่า เป็นงานที่น่ารังเกียจเพราะ ข้องเกี่ยวคนตายจนต้องอาศัยอยู่ในที่ชุมชนของตัวเอง ห้ามไปข้องแวะกับผู้คนอื่น มีแม้กระทั่งการต้องแต่งงานกับในสังคมตัวเองเท่านั้น ด้วยเหตุผลว่า โนคันชิไม่มีการข้องแวะกับคนอื่นจึงต้องใช้วิธีนี้แทน
.
แม้ปัจจุบันจะมีการเปลี่ยนแปลงพื้นฐานทางสังคมไปบ้างแล้วในสมัยเมจิ แต่วัฒนธรรมการแบ่งชนชั้นวรรณะของคนญี่ปุ่นไม่เคยเปลี่ยนไป แม้จะเข้าสู่ยุคปัจจุบัน โนคันชิเป็นเรื่องที่ยังถูกพูดถึงในการอธิบายว่า ด้วยการเหยียดของคนญี่ปุ่นในหน้าที่การงานได้อย่างชัดแจ้ง
.
ทั้งที่จริงแล้ว อาชีพนี้หลายคนมองว่า มันมีเกียรติ
.
เพราะพวกเขาต้องทำหน้าที่ในการจัดการศพที่เสียชีวิตให้ดีที่สุดตามหลักประเพณีที่ต้องให้ทุกคนเท่าเทียมเสมอกัน ไม่ว่าจะเป็นใครก็ตาม ทุกสิ่งทุกอย่างต้องนอบน้อมเสมอ
.
แน่นอนว่า เรื่องนี้อาจจะไม่มีบรรทัดฐานจัดการที่เหมือนกันนักตามแต่บริษัท บริษัทหนึ่งจะมีการจัดการศพที่แตกต่างกันไป บางทีอาจจะลวก ๆ แค่มัดมืดมัดเท้าก็ออกมาได้แล้วก็มี บางที่อาจจะทำพิธีหน่อย ๆ ก็พอ หรือ บางบริษัทอาจจะมีพิธีขั้นตอนมาก ซึ่งแล้วแต่ความสะดวกของบริษัทนั้นและญาติผู้ตายว่า ต้องการแบบไหน
.
บริษัททำศพนั้นจะรับหน้าที่ในการเคลื่อนย้ายศพ การอาบน้ำศพ การแต่งกาย หรือ แต่งหน้าศพให้สวยงามราวกับยังมีชีวิตอยู่ บางครั้งสื่อใช้คำว่า ทำให้เหมือนเขาแค่หลับไป ชาวญี่ปุ่นเชื่อว่า เมื่อคนเราตายไปก็ควรจะเตรียมพร้อมให้คนตายได้เดินทางสู่ภพภูมิที่ดีที่สุด
.
รายงานที่น่าสนใจรายงานว่านับจากปี 1972 อาชีพโนคันชิเริ่มน้อยลงด้วยเหตุผลว่า ผู้คนมักจะเสียชีวิตในโรงพยาบาลเสียส่วนมากทำให้มีการจัดการดูแลศพในโรงพยาบาลมากขึ้น ส่วนการจัดการสวดศพที่บ้านนั้นจะมีการดูแลให้แต่ต้น เราจึงไม่เห็นโนคันชิมากนัก แต่ก็ถือว่า ในสังคมญี่ปุ่นยังมีโนคันชิอยู่ และธุรกิจงานศพก็ยังเป็นอาชีพที่มีรายได้มาเรื่อย ๆ อยู่ดี
.
(ข้อมูลจากเว็บไซต์ Wikipedia และบทความจากหนังสือพิมพ์อาซาฮี)