ระวังโรคจากน้ำดื่ม... ภัยเงียบใกล้ตัว

จากการเฝ้าระวังโรคติดต่อจากอาหารและน้ำ ตั้งแต่เดือนมกราคม ถึง 15 มีนาคม 2551 ทั่วประเทศพบผู้ป่วยรวม 271,677 ราย เสียชีวิต 37 ราย มากที่สุดคืออุจจาระร่วง ป่วย 246,477 ราย เสียชีวิต 35 ราย นอกจากนี้ยังเป็นสาเหตุทำให้เกิดการเจ็บป่วยด้วยโรคระบบทางเดินอาหารอื่นๆ เช่น โรคบิด ไทฟอยด์ อาหารเป็นพิษ ไวรัสตับอักเสบเอ ส่งผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชนโดยตรงทั้งทางร่างกายและจิตใจ ทำให้ประกอบอาชีพไม่ได้ และกระทบต่อเศรษฐกิจโดยรวมของประเทศ ซึ่งโรคเหล่านี้เราสามารถป้องกันได้

โดยการปฏิบัติให้ถูกสุขอนามัย กรมอนามัย จึงจัดโครงการเฝ้าระวังน้ำดื่มไทยสู่สุขภาพ เพื่อลดปัญหาการเจ็บป่วยจากโรคที่เกิดจากน้ำเป็นสื่อ และประชาชนดื่มน้ำที่สะอาด ปลอดภัย และมีสุขภาพดี พร้อมกับการเชิญชวนประชาชนทุกครัวเรือน ผู้บริหารองค์กร โรงงาน โรงเรียน ศูนย์เด็กเล็ก โรงแรม โรงพยาบาล การประปา วัด ผู้ประกอบการร้านอาหาร ตู้น้ำหยอดเหรียญ ผู้ผลิตน้ำบรรจุขวด มาร่วมแก้ไขปัญหาให้คุณภาพน้ำดื่มสะอาดปลอดภัยปราศจากการปนเปื้อนของเชื้อจุลินทรีย์ โดยการทำความสะอาด ขัด ล้าง เมือกและตะไคร่น้ำ ในถังเก็บน้ำทั้งบนดิน และใต้ดิน หอถังสูง โอ่งน้ำ เครื่องกรองน้ำ ตู้น้ำดื่ม และตู้น้ำหยอดเหรียญ พร้อมกันทั่วประเทศ รวมทั้งควรล้างมือให้สะอาดทุกครั้งก่อนตักน้ำใส่ภาชนะบรรจุ เพื่อป้องกันการปนเปื้อนของจุลินทรีย์ จากมือที่ไม่สะอาด

ทำให้ประชาชนได้บริโภคน้ำที่สะอาด ปลอดภัย เป็นการป้องกันการเจ็บป่วยจากโรคที่เกิดจากน้ำเป็นสื่อ และยังเป็นการเตรียมความพร้อมในการเก็บกักน้ำช่วงหน้าฝน เพื่อสำรองไว้ใช้ในครัวเรือน ในเบื้องต้นสามารถป้องกันปัญหาดังกล่าวจากการสังเกตด้วยตาเปล่า หากพบว่ามีตะไคร่น้ำ เมือก น้ำมีตะกอน สีคล้ำ ขุ่น ควรล้างทำความสะอาดถังเก็บน้ำ

ในกรณีเครื่องกรองน้ำ ก็จะต้องทำความสะอาดเช่นเดียวกัน รวมทั้งเปลี่ยนวัสดุกรองตามระยะเวลาข้อแนะนำของผลิตภัณฑ์ที่กำหนด นายศากุน เอียมศิลา ผอ.กองสุขาภิบาลอาหารและน้ำ กรมอนามัย เปิดเผยว่า สำหรับจุดบริการน้ำบริโภคสาธารณะ และตู้น้ำหยอดเหรียญส่วนใหญ่ตั้งอยู่ในบริเวณชุมชน ตามสถานที่ออกกำลังกาย และสวนสาธารณะ ผู้ให้บริการควรให้ความสำคัญในเรื่อง การทำความสะอาดตู้เป็นประจำและควรมีการตรวจคุณภาพน้ำภาคสนามจากบริษัทผู้ติดตั้ง ตรวจสอบ และเปลี่ยนวัสดุกรองตามระยะเวลากำหนด

สำหรับน้ำประปาในระบบท่อควรมีคลอรีนอิสระคงเหลือ ตามเกณฑ์มาตรฐานของกรมอนามัยไม่น้อยกว่า 0.2 มิลลิกรัมต่อลิตร เพื่อฆ่าเชื้อโรค และป้องกันการเกิดโรคระบบทางเดินอาหาร หากต้องการกำจัดกลิ่นคลอรีนสามารถทำได้โดยรองน้ำประปาใส่ในภาชนะที่สะอาดตั้งทิ้งไว้ประมาณ 20-30 นาที คลอรีนจะระเหยไปเอง ส่วนตู้น้ำดื่มในโรงเรียนต้องไม่ผ่านการซ่อมแซม โดยการนำตะกั่วมาเชื่อมรอยต่อ รอยแตก ทั้งนี้ เนื่องจากน้ำดื่มที่คุณภาพสะอาด ปลอดภัยจะช่วยให้คนเรามีสุขภาพอนามัยดี

แต่ถ้าน้ำดื่มไม่สะอาดก็จะส่งผลกระทบต่อสุขภาพทำให้เกิดปัญหาการเจ็บป่วยขึ้นมาได้ ดังนั้นเพื่อให้ทุกประเทศทั่วโลกตระหนักถึงความสำคัญดังกล่าวองค์การสหประชาชาติ จึงประกาศให้ปี 2551 เป็นปีแห่งการสุขาภิบาล ซึ่งเป็นการให้ความสำคัญในเรื่องการจัดการให้คุณภาพน้ำสะอาดปลอดภัย

ดร.สุนีย์ สอนตระกูล ผู้อำนวยการโรงเรียนรัตนาธิเบศร์ กล่าวว่า โรงเรียนนับเป็นแหล่งเรียนรู้ของเด็กและเยาวชน นอกจากจะให้ความสำคัญกับเรื่องการเรียนการสอนแล้ว ทางโรงเรียนยังให้การส่งเสริมสุขภาพ และคุณภาพชีวิตที่ดีกับนักเรียนด้วย ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของการออกกำลังกาย การอนามัยสิ่งแวดล้อม รวมถึงเรื่องของอาหารการกิน โดยเฉพาะเรื่องของน้ำดื่ม ถือว่าเป็นเรื่องที่สำคัญอย่างยิ่ง น้ำที่ไม่สะอาดอาจจะเป็นต้นเหตุที่ทำให้เกิดปัญหาการเจ็บป่วยได้ เรื่องนี้ทางโรงเรียนจึงไม่ได้มองข้าม

การมีส่วนร่วมของโรงเรียนในโครงการเฝ้าระวังน้ำดื่มไทยสู่สุขภาพกับกรมอนามัย ถือเป็นเรื่องที่มีประโยชน์เพราะจะช่วยสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีให้กับเด็กๆ ได้บริโภคน้ำดื่มที่สะอาด เด็กๆ จะได้ปลอดภัย จากโรคที่อาจปนเปื้อนมากับน้ำโดยทางโรงเรียนได้รับการสนับสนุนทางด้านวิชาการจากทางกรมอนามัยในการสาธิตขั้นตอนการล้างทำความสะอาดวัสดุเครื่องกรองในตู้น้ำดื่มที่ถูกต้องตามหลักสุขอนามัย บุคลากรที่เกี่ยวข้องได้รับความรู้ความเข้าใจเด็กนักเรียนได้รับการเพิ่มพูนความรู้ที่เด็กจะได้นำไปขยายผลต่อยังครอบครัว

โดยนำไปใช้ในการตรวจล้าง สังเกตสี รส กลิ่นในน้ำ จากภาชนะเก็บน้ำในบ้าน เพื่อเป็นแนวทางป้องกันโรคที่อาจเกิดจากน้ำดื่มที่ไม่สะอาดได้อีกทางหนึ่ง นับเป็นการเริ่มต้นจากสังคมเล็กๆ ในโรงเรียนที่สามารถสร้างกระแสและขยายผลสู่สังคมใหญ่ได้ไม่ยากนัก เพราะเป็นเรื่องที่ดีและมีประโยชน์ ซึ่งทางโรงเรียนก็จะรณรงค์โครงการนี้อย่างต่อเนื่องต่อไป ทางด้านนายศุภวัฒน์ วงศ์ศรีแสงอุทัย ตัวแทนผู้ประกอบการน้ำดื่ม กล่าวว่า ในฐานะผู้ดำเนินธุรกิจการให้บริการน้ำดื่มบริโภค ประเภทตู้น้ำหยอดเหรียญ เครื่องกรองน้ำ ปัจจุบันนับว่าได้รับความนิยมมาก

โดยเฉพาะพื้นที่ในชุมชนเมืองและในครัวเรือน เนื่องจากมีความสะดวก ใช้ง่าย ผู้บริโภคส่วนใหญ่มั่นใจว่าได้น้ำดื่มที่มีความสะอาดปลอดภัยจากระบบกรอง เมื่อเราได้กำไรจากการขายสินค้าให้กับผู้บริโภค ก็ควรคำนึงถึงการคืนกำไรให้กับผู้บริโภคในรูปแบบของความรับผิดชอบด้วยเช่นกัน เช่น การดูแลติดตามหลังการขายโดยการให้บริการตรวจล้างทำความสะอาดและเปลี่ยนวัสดุกรองตามกำหนดระยะเวลาของผลิตภัณฑ์ หรือหากไม่มีบริการดังกล่าวอย่างน้อยทางบริษัทก็ควรจะทำฉลากเป็นข้อแนะนำติดไว้ที่ด้านข้างของผลิตภัณฑ์เกี่ยวกับการดูแลรักษา

วิธีการล้างทำความสะอาดหรือข้อมูลต่างๆ ที่จำเป็น โดยต้องเป็นคำแนะนำที่ผู้บริโภคสามารถทำเองได้ ทั้งนี้ เชื่อว่าโครงการเฝ้าระวังน้ำดื่มสู่สุขภาพของกรมอนามัยจะเป็นสิ่งที่ช่วยกระตุ้นเตือนให้ผู้ผลิต ผู้ประกอบการน้ำดื่มได้เกิดจิตสำนึกและใส่ใจในเรื่องของความรับผิดชอบต่อผู้บริโภคอย่างจริงจังมากขึ้น ซึ่งเรื่องนี้ย่อมมีผลต่อชื่อเสียงของสินค้าและความเชื่อมั่นของผู้บริโภคด้วยเช่นกัน วิถีชีวิตไทยและสภาพแวดล้อมในชุมชนเมืองหลวง หรือเมืองใหญ่ เปลี่ยนแปลงไปตามความเจริญเศรษฐกิจ และสังคม ส่งผลกระทบต่อความสะอาดของน้ำดื่ม ดังนั้นประชาชนจึงควรติดเครื่องกรองน้ำ เพื่อปรับปรุงคุณภาพน้ำให้สะอาด เมื่อถึงกำหนดการใช้งานเครื่องกรองเหล่านี้ ควรจะต้องมีการล้างทำความสะอาดด้วย เพื่อความปลอดภัยก่อนดื่มน้ำ