เมื่อยอดสตรีในศาสนาหนึ่งถูกเล่าในอีกศาสนาหนึ่งกลายเป็นหญิงร่าน(หญิงชั่ว)

ชาดกบาลี ทำให้เทราปทีเป็นหญิงแพศยา

ดังที่เป็นที่รู้จักกันดีในมหาภารตะ ว่านางเทฺราปที (เทฺรา-ปะ-ที) หรือ นางกฤษณา เป็นพระราชธิดาของท้าวทรุบท (ทฺรุ-บด สันสกฤต ทฺรุปท) ซึ่งถือกำเนิดจากการบูชาไฟ (ยัชญพิธี) นางไม่มีมารดา แต่ มีพระเชษฐา ชื่อ ธฤษฺฏทฺยุมฺน (ธฺริษ-ฏะ-ทฺยุมฺ-นะ) ที่เกิดจากยัชญพิธีในครั้งนั้น กับพี่สาว คือ นางศิขัณฑินี (ต่อมาเป็นศิขัณฑิน) ซึ่งเป็นธิดาแท้ๆของท้าวทรุบท

ในพิธีสยุมพร (สันสกฤต สฺวยมฺวร = การเลือกคู่ครองของสตรีด้วยตัวนางเอง) นางได้เลือกอรชุน (อรฺชุน) โอรสองค์ที่ 3 ของท้าวปาณฑุ กับพระนางกุนตี (ปฤถา)เป็นคู่ครอง แต่ด้วยโชคชะตา นางถูกแบ่งปันให้เป็นชายาของเจ้าชายปาณฑพอีก 4 องค์ด้วย (ปาณฑพทั้ง 5 ได้แก่ ยุธิษฐิระ ภีมะ หรือ ภีมเสนะ อรชุน นกุล และสหเทพ) แม้จะมีใจให้อรชุนเป็นพิเศษ แต่นางก็ปฏิบัติธรรมะ (หน้าที่) ของภรรยาได้ไม่บกพร่อง เป็นที่สรรญเสริญ ทั้งยังเป็นสะใภ้ที่ดี นับเป็นกัลยาณีผู้หนึ่งในวรรณคดีสันสกฤต

แต่ทว่า เมื่ออรรถาจารย์ชาดกบาลีนำเรื่องมหาภารตะมาเล่าเพื่อประกอบการอธิบายกุณลชาดก ซึ่งมีเนื้อหากล่าวถึง หญิงทราม มักมากในกามโลกียวิสัย นางเทฺรปที จึงกลายเป็นหญิงใจชั่วแพศยากาลี ในวรรณคดีชาดกบาลี

นางเทฺรปที ใช้ชื่อว่า กัณหา (กณฺหา = ส. กฤษณา) นางเป็นธิดาเลี้ยงของพระเจ้าพรหมทัต แห่งแคว้นกาสี (ชาดกชอบเซ็ทฉากใช้กาสีเป็นโลเคชั่น และพระราชามักพระนามว่าพรหมทัต) พระเจ้าพรหมทัตไปตีแคว้นโกสล และได้ฆ่าราชาแห่งแคว้นนั้น ริบอัครมเหสีซึ่งตั้งครรภ์อ่อนของโกสลราชมาด้วย เมื่อเจริญวัย นางกัณหาขอเลือกคู่ด้วยตนเอง ด้วยความมักมากในกาม นางเลือกโอรสของพระเจ้าปัณฑุราช (= ส. ปาณฑุ) อันได้แก่ อัชชุนะ (อชฺชุน = อรฺชุน) นกุล ภีมเสน ยุธิฏฺฐิละ (ยุธิฏฺฐิล = ยุธิษฺฐิร) และ สหเทวะ เมื่อวิวาห์แล้ว นางกัณหา ตัณหามาก ก็หว่านเสน่ห์ทำทีเป็นรักสวามีคนที่นางอภิรมย์ด้วยมากกว่าอีก 4 องค์ นางสตรอเบอรี่กับสวามีอย่างนี้ทุกคน แต่นอกจากนี้ นางยังแอบแซ่บชายคนรับใช้ในตำหนักซึ่งง่อยเปลี้ยเสียขาอีกด้วยในยามที่เจ้าชายทั้ง 5 ไม่อยู่ นางกัณหาใจชั่วยุยง ให้ชายทั้งหมดฆ่าฟันกันเอง แต่เผอิญอัชชุนะเฉลียวใจ ถึงแอบถามน้องชายทั้ง 4 พอทราบความจริง ทั้ง 5 เกิดเบื่อหน่าย ตำหนิสตรีว่า มีธรรมชาติ มักมาก รวนเร แพศยากาลี แล้วก็ทิ้งเพศฆราวาสออกบวช (ตามสไตล์นิทานพุทธ)

เมื่อเทียบกับทางสันสกฤตจะเห็นว่าต่างกันพอควรดังนี้
1. บาลี: พระบิดาของนางเป็นราชาโกสล และพระบิดาเลี้ยงคือ พระเจ้าพรหมทัต แห่งแคว้นกาสี สันสกฤต: นางเกิดจากกองไฟในยัชญพิธี ที่กระทำโดยท้าวทรุบท ราชาแห่งปัญจาละ
2. บาลี: อรชุนเป็นพี่ใหญ่ ตามมาด้วยนกุล ภีมเสน ยุธิฏฺฐิละ และสหเทวะ สันสกฤต: อรชุนเป็นเจ้าชายองค์ที่สาม แต่ทั้งสองสำนวน เจ้าชายทั้งห้าเป็นโอรสของเจ้าปาณฑุ หรือ บ. ปัณฑุ เหมือนกัน
3. บาลี: นางเป็นหญิงร่าน ในขณะที่สันสกฤต นางเป็นหญิงที่สวรรค์ประทานลงมา เป็นที่สรรญเสริญของผู้คน
4. บาลี: เจ้าชายทั้งห้าช็อคกับความร้ายกาจของนาง เลยดวงตาเห็นธรรม แอบหนีนางไปบวชเสียเลย ในขณะที่สันสกฤต: ทั้ง 6 อยู่กินจนถึงบั้นปลายชีวิต ในที่สุดก็ออกบวช จาริกไปสวรรค์พร้อมกัน
คราวนี้ มาพูดถึงกฤษณาสอนน้องคำฉันท์ หลายคนบอกว่า เป็นเรื่องที่มีที่มาจากมหาภารตะ แต่ถ้าดูกันจริงๆแล้ว ข้าพเจ้าคิดว่าได้พล็อตมาจากเรื่องทางพุทธเสียมากกว่า เพราะในเรื่องเล่าถึง ธิดาสองพระองค์ของพระเจ้า "พรหมทัต" ชื่อ กฤษณา กับ จิรประภา กฤษณา she มีสวามี 5 องค์ อยู่กันโดยดีสามัคคีชุมนุม ในขณะที่ชีวิตคู่ของนางจิรประภาลุ่มๆดอนๆ นางน้องสาวเลยคิดว่าพี่สาวมีมนตร์วิเศษมัดใจชาย ถึงได้กินเรียบ พี่สาวเลยสอนวิชาครองเรือนให้เสียเลย

จะเห็นว่า เรื่องกฤษณาสอนน้องนี้ ผสมผสานระหว่างโครงเรื่องชาดกของพุทธ มหาภารตะสันสกฤต (ซึ่งไม่แน่ว่าผู้แต่งจะทราบรายละเอียดเรื่องนี้มากน้อยเพียงใด) และเรื่องแต่ง ที่มีตัวละครใหม่ ได้แก่ นางจิรประภา ซึ่งไม่มีในฉบับใด เพราะบาลี นางเป็นธิดาองค์เดียว ส่วนสันสกฤต นางมีพี่สาวคือ ศิขัณฑินี และพี่ชายคือ ธฤษฏทยุมนะ

นี่แค่ตัวละครตัวเดียวเล่าได้เป็นวรรคเป็นเวร หากท่านเรียนรู้เรื่องราวของวรรณคดีอินเดียให้มากจะสนุกสนานสักแค่ไหน ท่านลองคิดดู