​ค้นพบร่องรอยของแม่น้ำขนาดใหญ่ในทะเลทรายซาฮารา

แม้ว่าทุกวันนี้ทะเลทรายซาฮาราจะแห้งแล้ง เต็มไปด้วยทราย เป็นสถานที่ที่ไม่เอื้ออำนวยแก่การอยู่อาศัย ทว่าจากหลักฐานภาพเขียนในผนังถ้ำ ทำให้เราพบว่าเมื่อหลายพันปีที่ผ่านมา ที่นี่เคยเต็มไปด้วยสัตว์ป่าเช่นยีราฟและฮิปโปโปเตมัส และมีการปศุสัตว์จากเกษตรกรยุคโบราณที่นี่

                                            (Photo By : Alberto Loyo/Shutterstock)

หลักฐานใหม่นี้จะแสดงให้เห็นว่าระบบนิเวศที่อุดมสมบูรณ์และสวยงามอาจจะได้รับการฟื้นฟูกลับมาอีกครั้ง เมื่อนักวิจัยค้นพบทางของแม่น้ำที่ฝังอยู่ใต้ผืนทรายของซาฮารา

กว่า 500 กิโลเมตร จากใจกลางของทะเลทรายซาฮารา ไปจนถึงชายฝั่งของ ประเทศมอริเตเนียในทางตะวันตกของทวีปแอฟริกา เราพบว่ามีเส้นทางของแม่น้ำที่ไหลจากจากเทือกเขาแอตลาสไปทางทิศเหนือ และภูเขาฮอกการ์ไปทางทิศตะวันออก ซึ่งถ้ามันยังสามารถไหลเวียนได้ในทุกวันนี้ ซาฮาราจะได้รับการจัดอันดับให้เป็นอันดับ 12 ในพื้นที่อุดมสมบูรณ์มากที่สุดของโลก

ความเป็นไปได้ว่าจะมีระบบแม่น้ำโบราณอยู่ในทะเลทรายแห่งนี้ถูกคาดคะเนไว้ตั้งแต่ทศวรรษที่ผ่านมา จากการติดตามความเป็นไปได้นั้น ทำให้ค้นพบว่ามีตะกอนแม่น้ำและร่องรอยของธารน้ำที่ไหลผ่านหุบเขาใต้ทะเลในบริเวณชายฝั่งของประเทศมอริเตเนีย อย่างไรก็ตาม ยังขาดหลักฐานโดยตรงที่สามารถยืนยันได้ชัดเจน เนื่องจากในเวลานี้นักวิทยาศาสตร์ได้ค้นหามันด้วยจากภาพถ่ายเรดาร์จากดาวเทียมและจากคลื่นไมโครเวฟ

อย่างไรก็ตาม เป็นที่คาดการณ์กันว่าแม่น้ำดังกล่าวเคยไหลอยู่ใน “ช่วงเวลาแห่งความชุ่มชื้นของแอฟริกา” (African humid periods หรือ AHP) ซึ่งสิ้นสุดลงเมื่อประมาณ 5,000 ปีก่อน พื้นที่ที่เคยเขียวชอุ่มและเต็มไปด้วยสัตว์นานาพันธุ์ของซาฮาราจึงกลับกลายเป็นทะเลทรายแห้งแล้งเช่นปัจจุบัน

ทุกวันนี้เราเชื่อว่าการเปลี่ยนแปลงดังกล่าวเกิดจากการโยกของแกนโลก ที่เกิดขึ้นทุก 20,000 ปี และคาดว่าไม่ว่าอย่างไรแม่น้ำดังกล่าวอาจกลับมาไหลอีกครั้งใน AHP รอบถัดไป อย่างไรก็ตาม การจะเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศของทะเลทรายซาฮาราในเวลานี้เป็นเรื่องที่ยากจะคาดการณ์

การศึกษาครั้งนี้แสดงให้เห็นว่า สภาพภูมิอากาศสามารถเปลี่ยนอย่างไม่น่าเชื่ออย่างรวดเร็วภายในเพียงไม่กี่พันปี ทางน้ำ โบราณขนาดใหญ่ถูกฝัง และระบบนิเวศในท้องถิ่นมีการเปลี่ยนแปลงเกินยอมรับได้ ซึ่งขณะนี้นักวิจัยได้วางแผนที่จะใช้วิธีเดียวกันในการติดตามทางน้ำโบราณอื่นๆ ที่อาจถูกซ่อนอยู่ใต้ผืนทรายของทะเลทรายซาฮารา ที่สามารถเชื่อมโยงไปยังสิ่งต่างๆ ต่อไป