อาวุธของกัมพูชาชนิดใดบ้าง ที่สร้างความเสียหายต่อเป้าพลเรือนไทย

ประเด็นอาวุธจากฝั่งกัมพูชาที่เคยสร้างความเสียหายต่อเป้าพลเรือนไทย ไม่ใช่เรื่องใหม่ในประวัติศาสตร์ความสัมพันธ์ไทย–กัมพูชา หากแต่เป็นบทเรียนสำคัญที่สะท้อนความเปราะบางของพื้นที่ชายแดน และข้อจำกัดของการใช้อาวุธหนักใกล้ชุมชนพลเรือน แม้ในปัจจุบันทั้งสองประเทศจะไม่ได้อยู่ในภาวะสงครามโดยตรง แต่ร่องรอยของความตึงเครียดในอดีตยังคงส่งผลต่อชีวิตผู้คนอย่างเป็นรูปธรรมบริบทของความเสียหาย: ไม่ใช่สงครามเต็มรูปแบบ แต่คือผลข้างเคียงของอาวุธ

เหตุการณ์ที่พลเรือนไทยได้รับผลกระทบมากที่สุดเกิดขึ้นในช่วงความตึงเครียดบริเวณปราสาทพระวิหารระหว่างปี 2551–2554 ซึ่งเป็นการเผชิญหน้าทางทหารในระดับจำกัด แต่เกิดขึ้นในภูมิประเทศที่ชุมชนตั้งอยู่ใกล้แนวปะทะอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ภายใต้เงื่อนไขเช่นนี้ อาวุธที่ถูกใช้ เมื่อไม่ได้มุ่งเป้าพลเรือน—ก็สามารถสร้างความเสียหายได้สูง

ปืนครกและปืนใหญ่: ความแม่นยำต่ำ ผลกระทบสูง

อาวุธที่สร้างผลกระทบต่อพลเรือนไทยมากที่สุดในช่วงดังกล่าวคือ ปืนครกและปืนใหญ่สนาม ด้วยลักษณะการยิงวิถีโค้งและรัศมีการทำลายกว้าง กระสุนที่พลาดเป้าหมายทางทหารเพียงเล็กน้อยสามารถตกสู่หมู่บ้าน โรงเรียน วัด หรือพื้นที่เกษตรได้ทันที ความเสียหายที่เกิดขึ้นจึงไม่ใช่แค่ทรัพย์สิน แต่รวมถึงการอพยพของประชาชน การหยุดชะงักของการศึกษา และความรู้สึกไม่ปลอดภัยที่ฝังลึกในชุมชนชายแดน

ในเชิงยุทธวิธี ปืนครกและปืนใหญ่เป็นอาวุธที่มีข้อจำกัดด้านความแม่นยำเมื่อเทียบกับอาวุธนำวิถีสมัยใหม่ การใช้ในพื้นที่ที่มีพลเรือนอยู่ใกล้แนวปะทะจึงมีความเสี่ยงโดยโครงสร้าง ไม่ว่าจะตั้งใจหรือไม่ก็ตาม

จรวดหลายลำกล้อง: อานุภาพกว้าง การควบคุมจำกัด

มีรายงานการใช้อาวุธประเภท จรวดหลายลำกล้อง ในบางช่วงของความตึงเครียด อาวุธลักษณะนี้ถูกออกแบบมาเพื่อการโจมตีพื้นที่ ไม่ใช่เป้าหมายจุดเดียว ทำให้การควบคุมจุดตกทำได้ยากกว่า และเพิ่มความเสี่ยงต่อพื้นที่พลเรือนโดยอัตโนมัติ แม้จะไม่ได้ใช้ต่อเนื่อง แต่การปรากฏของอาวุธประเภทนี้ในบริบทชายแดนไทย–กัมพูชา ยิ่งตอกย้ำความเปราะบางของชุมชนที่อยู่ใกล้แนวปะทะ

ทุ่นระเบิดตกค้าง: ภัยเงียบที่ยาวนานที่สุด

หากอาวุธหนักคือภัยเฉียบพลัน ทุ่นระเบิดตกค้าง คือภัยเรื้อรังที่ยืดเยื้อที่สุด ทุ่นระเบิดจำนวนมากเป็นมรดกจากสงครามกลางเมืองในกัมพูชาเมื่อหลายทศวรรษก่อน แต่ผลกระทบกลับล้ำข้ามพรมแดนมาถึงฝั่งไทย พลเรือน ทหาร และเกษตรกรไทยได้รับบาดเจ็บหรือเสียชีวิตจากทุ่นระเบิดในพื้นที่ชายแดนอยู่เป็นระยะ แม้ในยามที่ไม่มีการสู้รบใด ๆทุ่นระเบิดแตกต่างจากอาวุธอื่นตรงที่ “ไม่เลือกเป้า” และ “ไม่รู้จักเวลา” มันสามารถคร่าชีวิตได้แม้สงครามจะจบไปนานแล้ว ทำให้ประเด็นนี้ไม่ใช่เรื่องความมั่นคงระยะสั้น แต่เป็นปัญหามนุษยธรรมระยะยาวที่ต้องอาศัยความร่วมมือข้ามพรมแดนอย่างจริงจัง

อาวุธเบา: ผลกระทบจำกัด แต่ไม่เป็นศูนย์

อาวุธเบา เช่น ปืนกลและปืนเล็กยาว มีบทบาทในระดับการปะทะเฉพาะจุด และสร้างผลกระทบต่อพลเรือนไทยค่อนข้างจำกัดเมื่อเทียบกับอาวุธหนัก อย่างไรก็ตาม การปะทะด้วยอาวุธเบาในพื้นที่ใกล้ชุมชนก็ยังคงสร้างความหวาดกลัวและความไม่มั่นคงทางจิตใจแก่ประชาชน

บทเรียนเชิงนโยบาย: ความมั่นคงต้องไม่แยกจากมนุษยธรรม

การวิเคราะห์อาวุธที่สร้างความเสียหายต่อเป้าพลเรือนไทยจากฝั่งกัมพูชา ชี้ให้เห็นประเด็นสำคัญสามข้อ หนึ่ง ความเสียหายส่วนใหญ่เกิดจากข้อจำกัดของอาวุธในพื้นที่ที่มีพลเรือนหนาแน่น มากกว่าการโจมตีพลเรือนโดยเจตนา สอง พื้นที่ชายแดนต้องการกลไกป้องกันและเตือนภัยพลเรือนที่มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น และสาม การแก้ปัญหาทุ่นระเบิดตกค้างต้องเป็นวาระร่วมระดับภูมิภาค ไม่ใช่ภาระของประเทศใดประเทศหนึ่งท้ายที่สุด ความมั่นคงที่ยั่งยืนไม่อาจวัดได้จากกำลังอาวุธเพียงอย่างเดียว หากต้องวัดจากความสามารถในการปกป้องชีวิตพลเรือนในยามวิกฤต บทเรียนจากชายแดนไทย–กัมพูชาจึงเป็นเข็มทิศสำหรับนโยบายความมั่นคงในอนาคต ที่ต้องวาง “คน” ไว้กลางสมการเสมอ.