นักวิชาการกฎหมาย ชี้ กรณีร้านคาเฟ่ในจังหวัดจันทบุรีที่เป็นข่าว แม้จะยังพิสูจน์ไม่ได้ว่าร้านเป็นของใคร แต่ก็มีประเด็นข้อกฎหมายที่น่าสนใจอยู่ 5 ประเด็น

""_____ เคสนี้เป็นเรื่องที่แต่ละฝ่าย ต่างอ้างสิทธิ์ความเป็นเจ้าของกิจการ ซึ่งรวมถึงเจ้าของทรัพย์สินทั้งหลายด้วย

#โดยฝ่ายหนึ่ง อ้างว่าตนเอง #เป็นเจ้าของ เพราะเป็นผู้ที่ดำเนินกิจการมาด้วยทรัพย์สินของตนเองทั้งหมด ไม่ได้นำเอาทรัพย์สินของบุคคลใดมาร่วมทำกิจการด้วยเลย และไม่ได้นำเอาทรัพย์สินของเจ้ามรดกมาร่วมทำกิจการ และเจ้ามรดกไม่ได้ร่วมทำกิจการในลักษณะเจ้าของร่วมด้วย โดยเห็นว่าทรัพย์สินทั้งหมดเป็นของตนเอง และมีชื่อของตนเองในการบริหารกิจการทั้งหมด

#อีกฝ่ายหนึ่ง อ้างว่า #ตนเองในฐานะทายาทโดยธรรม ใช้สิทธิในฐานะผู้รับมรดก เข้าจัดการทรัพย์สินของเจ้ามรดก โดยเชื่อว่าทรัพย์สินทั้งหมดเป็นของเจ้ามรดกเพียงคนเดียว แม้ว่าเจ้ามรดกจะไม่ได้มีชื่อในการบริหารกิจการร้านก็ตาม แต่ก็เชื่อว่าเจ้ามรดกเป็นเจ้าของทั้งหมด

จะเห็นว่า แต่ละฝ่ายต่างก็มีเหตุผลของตนเอง ซึ่งเมื่อมีข้อพิพาทในลักษณะนี้ #ก็จะต้องนำข้อพิพาทเข้าสู่ศาลเพื่อให้ศาลตัดสินต่อไป ว่าตกลงแล้วร้านกาแฟดังกล่าวนั้น เป็นทรัพย์สินของใครกันแน่

แม้ว่าจะยังพิสูจน์ไม่ได้ว่าร้านเป็นของใคร แต่ก็มีข้อกฎหมายที่น่าสนใจ

อยู่ กล่าวคือ

ข้อ 1. #ทรัพย์สินจะเป็นกรรมสิทธิ์ของใครนั้น ในทางกฎหมายนั้นจะถือเอาพฤติการณ์ในความเป็นเจ้าของ มากกว่าชื่อที่ปรากฏอยู่ ดังนั้น แม้จะมีชื่อของบุคคลใดปรากฏว่าเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ทรัพย์สินก็ตาม แต่ก็อาจจะไม่ใช่เจ้าของกรรมสิทธิ์ก็ได้ อาจจะเป็นผู้ที่ครอบครองแทน หรือมีชื่อถือเอาไว้แทนเจ้าของที่แท้จริงก็ได้เช่นกัน
(เที่ยบ ฎ. 3094/2528,6089/2558,13107/2556)

ข้อ 2. ชาย/หญิง หรือ ชาย/ชาย หรือ หญิง/หญิง ฯลฯ ที่อยู่กินด้วยกันฉันสามีภริยา #แม้จะไม่ได้จดทะเบียนสมรส หรือมีเหตุให้ไม่อาจจะจดทะเบียนสมรสกันได้ก็ตาม หากมาอยู่กินด้วยกัน และร่วมกันประกอบธุรกิจอย่างใดอย่างหนึ่ง ก็จะถือว่าธุรกิจดังกล่าวเป็นของสามีภริยาร่วมกัน แต่ว่าฝ่ายใดจะมีส่วนเท่าใดเป็นอีกเรื่องหนึ่ง ซึ่งหากพิสูจน์ได้ก็แบ่งกันตามที่พิสูจน์ได้ #แต่หากพิสูจน์ไม่ได้ว่าใครมีส่วนในจำนวนเท่าใด ก็จะใช้หลักกรรมสิทธิ์รวมมาทำการแบ่ง คือ ถือว่าแต่ละฝ่ายมีส่วนแบ่งคนละเท่าๆกัน หรือคนละกึ่งหนึ่ง #ซึ่งเป็นข้อสันนิษฐานของกฎหมายให้ไว้อยู่แล้ว ตามมาตรา 1357 ของ ป.พพ. ซึ่งกรรมสิทธิ์รวมมีทั้งในส่วนของทรัพย์สิน และในส่วนของหนี้สินด้วย
(เทียบ ฎ.3437/2559)

ข้อ 3. #กรรมสิทธิ์รวมในทรัพย์สิน ระหว่าง ชาย/หญิง #ที่ไม่ได้จดทะเบียนสมรสกันตามกฎหมายนั้น จะถือว่าทรัพย์สินที่ได้มาระหว่างอยู่กินกันฉันสามีภริยาเป็นกรรมสิทธิ์รวมของชาย/หญิง #ถ้ามีข้อเท็จจริงในลักษณะหรือทำนองว่า /ออกเงินร่วามกันลงทุน /ร่วมลงแรงในลักษณะหุ้นส่วน/ทำธุรกิจร่วมกันไม่ได้แยกกันทำ ฯลฯ ถ้ามีข้อเท็จจริงในลักษณะนี้ ก็จะถือว่า ทรัพย์สินที่ได้มานั้น ชาย/หญิง ต่างมีกรรมสิทธิ์รวมในทรัพย์สินดังกล่าว
(เทียบ ฎ.875/2561)

ข้อ 4. ชายหรือหญิง ที่อยู่กินด้วยกันฉันสามีภริยาโดยไม่ได้จดทะเบียนสมรสนั้น ถ้าฝ่า่ยหนึ่งเสียชีวิต อีกฝ่ายก็สามารถยื่นคำร้องขอตั้งผู้จัดการมรดกได้เช่นกัน โดยถือว่าแม้ทรัพย์สินอาจจะไม่ใช่สินสมรส #แต่ทรัพยสินก็อาจจะเป็นกรรมสิทธิ์รวม ที่ทำให้มีส่วนได้เสียในทรัพย์สินและในความตายของผู้ตายได้ จึงนับว่าเป็นผู้มีส่วนได้เสียในการร้องขอตั้งผู้จัดการมรดกได้ หรือยื่นคัดค้าน ในคดีที่มีการ้องตั้งผู้จัดการมรดกได้เช่นกัน ตามมาตรา 1713 ของ ป.พพ.
(เทียบ ฎ.12734/2558)

ข้อ 5. ทายาท ของเจ้ามรดก ซึ่งตามกฎหมายบัญญัติว่า มรดกทั้งหลายของเจ้ามรดกนั้น #ให้ตกทอดแก่ทายาทโดยทันทีเมื่อเจ้ามรดกถึงแก่ความตาย โดยไม่มีช่องว่างของเวลา ดังนั้น ทายาทจึงได้เป็นเจ้าของในทรัพย์สินอันเป็นทรัพย์มรดกทันทีทันใด เพียงแต่อาจจะยังไม่สมบูรณ์ เพราะจะต้องไปเปลี่ยนแปลงชื่อจากเจ้ามรดกมาเป็นชื่อของทายาทก่อน เมื่อทายาทเป็นเจ้าของทันที ดังนั้น #ทายาทจึงอ้างสิทธิ์ในความเป็นเจ้าของนี้เข้าจัดการทรัพย์มรดกได้เลย เพียงแต่หากจะใช้อ้างกับบุคคลภายนอกที่ไม่รู้เห็นด้วยนั้น ย่อมจะอ้างให้บุคคลภายนอกเสียสิทธิไม่ได้ จนกว่าจะได้ไปทำการเปลี่ยนแปลงราชื่อให้เสร็จสิ้นก่อน
(เทียบ ฎ.2295/2565)

จึงสรุปว่า คดีตามข่าวนี้ ยังไงเสียก็ต้องไปว่ากล่าวกันที่ศาลต่อไปเพราะคู่กรณีต่างโต้แย้งเรื่องความเป็นเจ้าของทรัพย์สินต่อกัน _____""

#คดีโลกคดีธรรม