198 ปี พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) ผู้แต่งตำราเรียนชุดแรกของไทย

198 ปี พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) ผู้แต่งตำราเรียนชุดแรกของไทย

หลายคนอาจสงสัยว่าภาพที่ปรากฏบน google doodle คือใคร ดูจากลายเส้นและลักษณะการแต่งตัวแล้ว เป็นคนไทยแน่นอน ใช่ครับท่านผู้ที่ google doodle นำมายกย่อง คือ พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) ผู้แต่งตำราเรียนชุดแรกของไทย ซึ่งท่านเกิดเมื่อวันที่ 5 กรกฏาคม 2365 ปีนี้จึงครบ 198 ปี

พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) เกิดที่จังหวัดฉะเชิงเทรา คำขวัญจังหวัดก็มีชื่อท่านปรากฏ... "แม่น้ำบางปะกงแหล่งชีวิต พระศักดิ์สิทธิ์หลวงพ่อโสธร พระยาศรีสุนทรปราชญ์ภาษาไทย อ่างฤๅไนป่าสมบูรณ์"

ตำราภาษาไทยที่ พระยาศรีสุนทรโวหาร แต่งชื่อว่า "แบบเรียนหลวง" ใช้สอนที่โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบ นอกจากนี้ท่านยังได้รับแต่งตั้งให้เป็นแม่กองตรวจโคลงบรรยายประกอบรูปภาพเรื่อง "รามเกียรติ์" รอบระเบียงพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม หรือวัดพระแก้วมรกตในวาระ 100 ปี กรุงรัตนโกสินทร์อีกด้วย ภาพวาดนี้เป็นสิ่งที่ทรงคุณค่า เป็นหน้าเป็นตาประเทศชาติ จึงต้องมีคนตรวจที่ทรงภูมิความรู้ ฉะนั้นท่านจึงเป็นปราชญ์ที่น่ายกย่องยิ่ง ไม่เพียงแค่ตรวจเท่านั้น ท่านยังมีส่วนแต่งด้วยเช่นกัน

ประวัติงานของพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร)

เมื่อยังเยาว์ พระยาศรีสุนทรโวหาร เรียนหนังสือกับ หลวงบรรเทาทุกข์ราษฎร์ กรมการเมืองฉะเชิงเทรา ผู้เป็นพี่ชาย ซึ่งขณะนั้นบวชเป็นพระอยู่วัดโสธรวรารามวรวิหาร เมื่ออายุ 15 ปี ก็ได้เข้าไปศึกษาต่อในพระนคร หากเทียบในสมัยนี้ก็เข้าไปเรียนในเมืองที่การศึกษาทันสมัยกว่า แต่สมัยนั้นยังเป็นวัด โดยพระยาศรีสุนทรโวหาร บวชเป็นเณรศึกษาอยู่วัดสระเกศวรวิหาร อยู่วัดนี้กระทั่งอายุครบบวช ท่านเรียนเก่งแตกฉานทั้งภาษาไทย ภาษาเขมร ภาษาบาลี ภาษาสันสกฤต

พ.ศ. 2396 (อายุ 31 ปี) ลาสิกขา ถวายตัวรับราชการอยู่ในกรมมหาดเล็กเวรศักดิ์ รับใช้รัชกาลที่ 4 เรื่องที่เกี่ยวข้องกับหนังสือ ชนิดว่าที่คล่องแคล่วทุกเรื่อง แก้ปัญหาได้ฉับไว จึงได้เลื่อนขั้นเป็น “ขุนประสิทธิ์อักษรศาสตร์” ทำงานเป็นผู้ช่วยของเจ้ากรมพระยารักษ์ กระทั่งถึงสมัยรัชกาลที่ 5 ก็ได้เลื่อนตำแหน่งเป็น “ขุนสารประเสริฐ” มีโอกาสแต่งฉันท์กล่อมช้าง ถวายอีกด้วย

พ.ศ. 2414 เป็นปีที่ท่านคิดแบบสอนอ่านหนังสือไทยขึ้นมา และได้เป็นครูสอนหนังสือไทย ในกรมมหาดเล็ก เมื่อ พ.ศ. 2515

พ.ศ. 2418 ท่านได้รับแต่งตั้งเป็น “พระศรีสุนทรโวหาร” แทนพระยาศรีสุนทรโวหาร (ฟัก สาลักษณ) เจ้ากรมพระอาลักษณ์ ที่ถึงแก่อนิจกรรม

พ.ศ. 2422 ปีนี้แหละที่รับหน้าที่ปฏิสังขรณ์วัดพระศรีรัตนศาสดาราม ซึ่งลุล่วงด้วยดีจึงได้เลื่อนบรรดาศักดิ์เป็น "พระยาศรีสุนทรโวหาร ญานปรีชามาตย์บรมนาคนิตยภักดีพิริยะ พาหะ"

พ.ศ. 2425 ได้เป็นองคมนตรีที่ปรึกษาราชการแผ่นดิน ในรัชกาลที่ 5 ทำหน้าที่เป็นเลขานุการสภาที่ปรึกษาราชการแผ่นดิน และองคมนตรีสภาอีกด้วย

พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) ถึงแก่อนิจกรรม วันที่ 16 ตุลาคม พ.ศ. 243 สิริอายุ 69 ปี