อังกาบหนู พืชสมุนไพรในตำรับยาอายุรเวท ชาวบ้านเชื่อช่วยรักษามะเร็ง

อังกาบหนูที่กำลังเป็นกระแส หลังมีข่าวลือว่าช่วยรักษามะเร็งได้ โดยมีชาวบ้าน จ.สุโขทัย ลองกินอังกาบหนูแล้วอาการมะเร็งดีขึ้นกว่า 10 ราย วอนรัฐวิจัยด่วน ล่าสุดคนแห่ไปเก็บต้นอังกาบหนูกันอย่างคึกคักตามพื้นที่ต่างๆ และวันนี้เราจะพามารู้จักเจ้าต้นอังกาบหนูกัน

อังกาบหนู เป็นพืชที่เป็นพืชท้องถิ่นในอินเดีย ซึ่งเป็นพืชสมุนไพรในตำรับยาอายุรเวท น้ำคั้นจากใบใช้ป้องกันเท้าเปื่อยและแตกในฤดูมรสุม ชาวโอรังอัสลีในรัฐเประก์ ประเทศมาเลเซีย ใช้ใบบดแล้วพอกบริเวณที่อักเสบ

แม้ว่ากรมป่าไม้จะรายงานว่าอังกาบหนูเป็นไม้ต่างประเทศที่นำเข้ามาปลูกในประเทศไทย แต่พบข้อมูลที่กล่าวว่า อังกาบหนูมักพบขึ้นหนาแน่นเป็นวัชพืชอยู่ตามเขาหินปูนในที่แห้งแล้งทางภาคใต้และภาคตะวันตกเฉียงใต้ของไทย และมีเขตการกระจายพันธุ์ทั่วไปในแอฟริกา ปากีสถาน อินเดีย พม่า มาเลเซีย รวมไปถึงภูมิภาคอินโดจีน

อังกาบหนู มีชื่อสามัญภาษาอังกฤษว่า porcupine flower เป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก ในช่วงฤดูร้อนส่วนของลำต้นเหนือดินมักจะแห้งตายแต่ส่วนรากยังคงมีชีวิตอยู่ ส่วนของลำต้นเหนือดินจะเจริญขึ้นมาอีกครั้งหนึ่งในช่วงฤดูฝน

การใช้ประโยชน์ทางยามีรายงานการใช้ประโยชน์ เช่น

ใบ
น้ำคั้นจากใบทาแก้ส้นเท้าแตกได้ ใช้เคี้ยวแก้อาการปวดฟัน ใบใช้ผสมกับน้ำผึ้งช่วยรักษาโรคเลือดออกตามไรฟัน น้ำคั้นจากใบใช้หยอดหู แก้หูอักเสบได้ ใช้แก้พิษงู ช่วยรักษาโรคคัน แก้อัมพาต โรคปวดตามข้อ บวม ใช้ทาแก้ปวดหลัง แก้ท้องผูก แก้โรคไขข้ออักเสบ หรือนำมาผสมกับน้ำมะนาวใช้แก้ขี้กลาก หรือใช้ผสมกับน้ำผึ้งรักษาเลือดออกตามไรฟัน

ราก
นำมาตากแห้งแล้วนำมาต้มเป็นยาดื่ม ช่วยขับเสมหะ ใช้เป็นยาแก้ฝี ยาลดไข้ เมื่อเอารากมาผสมกับน้ำมะนาวแก้ขี้กลาก แก้อาหารไม่ย่อย สารสกัดจากรากอังกาบหนูมีฤทธิ์ในการคุมกำเนิด โดยมีการทดลองในหนูเพศผู้นานติดต่อกัน 60 วัน พบว่าสามารถคุมกำเนิดได้ 100% เนื่องจากสารสกัดดังกล่าวมีฤทธิ์ในการรบกวนการสร้างอสุจิ ลดจำนวนอสุจิ และทำให้การเคลื่อนไหวของอสุจิลดลง โดยสารสกัดจากอังกาบหนูนั้นส่งผลต่อการสร้างอสุจิ ทำให้โครงสร้างและหน้าที่ของอสุจิผิดปกติไป

รากและดอก
อังกาบนำมาตากแห้งใช้ปรุงเป็นยาสมุนไพร ช่วยบำรุงธาตุในร่างกาย ช่วยเจริญธาตุไฟได้ดีรากหรือใบใช้เป็นยาลดไข้ ใช้ผสมกับน้ำมะนาวช่วยรักษากลากเกลื้อน หากนำมาใช้ทุกส่วนหรือเรียกว่าทั้ง 5 ส่วนของต้นอังกาบหนูก็ใช้เป็นยาแก้ไขข้ออักเสบได้

ในประเทศอินเดียซึ่งมีการใช้สมุนไพรจำนวนมากนั้น ภูมิปัญญาดั้งเดิมที่สืบทอดจากอดีตสู่ปัจจุบันยังมีการใช้อังกาบหนูเป็นยาค่อนข้างมาก เรียกได้ว่าเป็นสมุนไพรประจำบ้านที่ประชาชนสามารถใช้พึ่งตนเองได้กันทั่วไป ซึ่งพอประมวลการใช้ประโยชน์ของคนอินเดีย ดังนี้

ใบ
ส่วนของใบนำมาต้มกับสารสกัดที่ได้จากพืชในสกุล Acacia ที่เรียกว่า กัตตา (Kattha) ใช้เป็นน้ำยาล้างปาก ช่วยทำให้เลือดหยุดไหลออกมาจากช่องเหงือก ทำให้ฟันแข็งแรง พืชในกลุ่มอังกาบยังช่วยลดอาการคั่งของเลือดในตับ ทั้งแบบเฉียบพลันและเรื้อรัง ใช้รักษาอาการดีซ่าน ขับปัสสาวะ บำรุงตับ ใบนำมาบดให้แหลกพอกตามบริเวณลำตัวที่มีอาการปวด ในช่วงฤดูฝนชาวบ้านมักมีอาการเท้าแตก ก็จะนำน้ำคั้นจากใบทาแก้เท้าแตก
นอกจากนี้ ยังใช้พอกบริเวณที่มีอาการคันหรือบริเวณที่มีอาการอักเสบ

คนอินเดียยังใช้ น้ำคั้นจากใบ ผสมกับน้ำตาลกินแก้หืดหอบ น้ำคั้นจากใบผสมกับน้ำผึ้ง กินครั้งละ 2 ช้อนชา วันละ 2 ครั้ง จะช่วยลดอาการไอ ไอกรน ลดเสมหะ ลดไข้ น้ำคั้นจากใบใช้หยอดหู เมื่อมีอาการเจ็บในหู

เปลือกลำต้น
นำมาบดให้เป็นผงกินครั้งละครึ่งช้อนชา วันละ 2 ครั้ง ช่วยลดอาการปวดจากไขข้ออักเสบ

ราก
นำมาตำให้ละเอียดใช้ใส่บริเวณที่เป็นฝีหนอง รากนำมาต้มใช้เป็นน้ำยาบ้วนปาก

ทั้งต้น นำมาสกัดเอาน้ำมันมานวดศีรษะทำให้ผมดำ ทั้งต้นนำมาต้มดื่มครั้งละ 50-100 มิลลิลิตร แก้โรคเกาต์ ไขข้ออักเสบ อาการบวมตามตัว ลดอาการอักเสบตามข้อ ใช้เป็นสมุนไพรเพิ่มอสุจิ โดยนำทั้งต้นนำมาทำให้แห้ง บดเป็นผง ใช้ครั้งละ 6 กรัม ผสมกับน้ำผึ้งกิน ในกรณีที่ต่อมน้ำเหลืองบวม ให้นำรากมาทุบให้แหลก นำไปแช่ในน้ำซาวข้าว พอกบริเวณที่บวม ยอดอ่อน นำมาเคี้ยวในกรณีที่เป็นแผลในปาก

กิ่ง ใช้เคี้ยวแทนการแปรงฟัน ในสมัยพุทธกาลมีการใช้กันมาก